Cyber ​​Security Definition

Cyber_Security_DefinitionUkuphepha kwe-Cyber ​​kuvikela izinto zikagesi, amanethiwekhi, nolwazi olubucayi ekufinyeleleni okungagunyaziwe, ekuntshontshweni, noma ekulimaleni. Ngokuthembela okwandayo kubuchwepheshe ezimpilweni zethu zansuku zonke, ukuphepha ku-inthanethi sekuyinkinga ebalulekile kubantu, amabhizinisi, kanye nohulumeni. Kulo mhlahlandlela, sizohlola incazelo nokubaluleka kokuphepha ku-inthanethi kanye nezinye izinsongo ezivamile nezindlela ezihamba phambili zokuhlala uphephile ku-inthanethi.

Iyini iCyber ​​​​Security?

Ukuphepha kwe-Cyber ​​kuvikela izinto zikagesi, amanethiwekhi, nolwazi olubucayi ekufinyeleleni okungagunyaziwe, ekuntshontshweni, noma ekulimaleni. Lokhu kufaka phakathi ukuvikela amadivayisi omuntu siqu njengama-smartphone namakhompyutha aphathekayo ukumboza amanethiwekhi amakhulu ezinkampani nezinhlelo zikahulumeni. Ngokuthembela okwandayo kubuchwepheshe ezimpilweni zethu zansuku zonke, ukuphepha ku-inthanethi sekuyinkinga ebalulekile kubantu, amabhizinisi, kanye nohulumeni.

Kungani Ukuphepha Kwe-Cyber ​​​​Kubalulekile?

Ukuphepha kwe-Cyber ​​kubalulekile ngoba kusiza ukuvikela ulwazi olubucayi ukuthi lungafinyelelwa, luntshontshwe, noma lonakaliswe abantu abangagunyaziwe noma amaqembu. Lokhu kufaka phakathi ulwazi lomuntu siqu njengezinombolo zokuphepha komphakathi, ulwazi lwekhadi lesikweletu, amarekhodi ezokwelapha, kanye nolwazi oluyimfihlo lwebhizinisi njengezimfihlo zokuhweba nedatha yezezimali. Ukuhlasela ku-inthanethi kungaholela ekulahlekelweni okukhulu kwezimali, ukulimala kwesithunzi, ngisho nemiphumela yezomthetho. Ukwengeza, ukuhlasela ku-inthanethi kungaphazamisa ingqalasizinda ebalulekile njengamagridi kagesi nezinhlelo zokuhamba, okubeka engcupheni ukuphepha komphakathi. Ngokusebenzisa izinyathelo eziqinile zokuphepha ku-inthanethi, abantu nezinhlangano banganciphisa ubungozi bokuhlaselwa ku-inthanethi futhi bazivikele ekulimaleni okungaba khona.

Izinhlobo Zezinsongo Ze-Cyber.

Abantu nezinhlangano kufanele bazi ngezinhlobo eziningi zokusatshiswa ku-inthanethi. Ezinye izinhlobo ezijwayelekile zifaka uhlelo olungayilungele ikhompuyutha, ubugebengu bokweba imininingwane ebucayi, i-ransomware, nokuhlaselwa kwe-denial-of-service. Uhlelo olungayilungele ikhompuyutha isofthiwe enobungozi engangena kukhompuyutha noma inethiwekhi bese idala umonakalo noma yebe ulwazi. Ubugebengu bokweba imininingwane ebucayi kuwukuhlasela kobunjiniyela bomphakathi lapho umhlaseli ezenza ibhizinisi elithembekile ukuze akhohlise abantu ukuze banikeze ulwazi olubucayi. I-Ransomware i-malware ebethela amafayela esisulu futhi ifune inkokhelo ukuze ithole ukhiye wokukhipha ukubethela. Okokugcina, ukuhlaselwa kokuvinjelwa kwesevisi kubandakanya ukugcwala kwenethiwekhi noma iwebhusayithi ngethrafikhi, okuyenza ingatholakali kubasebenzisi. Kubalulekile ukuthi uhlale unolwazi mayelana nalezi nezinye izinhlobo zokusatshiswa ku-inthanethi ukuze uzivikele wena nenhlangano yakho.

Imikhuba Engcono Kakhulu Yokuphepha Kwe-Cyber.

Ukulandela izinqubo ezingcono kakhulu zokuphepha ku-inthanethi kubalulekile ukuze uzivikele wena nenhlangano yakho ezinsongweni ze-inthanethi. Lokhu kuhlanganisa:

  • Ukuvuselela njalo isofthiwe nezinhlelo zokusebenza.
  • Ukusebenzisa amaphasiwedi aqinile futhi ahlukile.
  • Inika amandla ukuqinisekiswa kwezinto ezimbili.
  • Ukuqaphela ama-imeyili nezixhumanisi ezisolisayo.
  • Yenza isipele idatha ebalulekile.
  • Ukusebenzisa isofthiwe ye-antivirus ehloniphekile.

Kubalulekile futhi ukuthi uzifundise wena kanye nabasebenzi bakho ngezindlela ezihamba phambili zokuphepha ku-inthanethi futhi ube nohlelo olusebenzayo uma kwenzeka ukuhlaselwa ku-inthanethi. Ukulandela lezi zinqubo ezihamba phambili kungasiza ukuvimbela ukuhlaselwa ku-inthanethi futhi kuvikele ulwazi olubucayi.

Amathuluzi Okuphepha Kwe-Cyber ​​kanye Nezinsiza.

Amathuluzi amaningi nezisetshenziswa ziyatholakala ukusiza abantu ngabanye nezinhlangano ukuthuthukisa ukuphepha kwabo ku-inthanethi. Isibonelo, isofthiwe ye-antivirus, izindonga zokuvikela, kanye nezinhlelo zokuhlonza ukungena kungasiza ukuvikela ezinsongweni ze-cyber. Ukwengeza, izinsiza eziningi eziku-inthanethi, njengeNational Institute of Standards and Technology Cybersecurity Framework, zinikeza isiqondiso ngezinqubo ezihamba phambili zokuvikeleka ku-inthanethi. Ngakho-ke, ukuhlala unolwazi lwakamuva ngamathuluzi nezinsiza zakamuva kubalulekile ukuze uvikeleke ezinsongweni ze-inthanethi ngempumelelo.

Ukususa Ukubethela Ukuphepha Kwe-Cyber: Ukuqonda Incazelo Nokubaluleka

Esikhathini samanje sedijithali, ukuphepha ku-inthanethi sekubaluleke kakhulu. Kusukela ezikhungweni zezimali kuye kubasebenzisi abangabodwana, wonke umuntu usengozini yokusongelwa nge-cybersecurity. Kodwa kuyini ngempela ukuphepha ku-inthanethi, futhi kungani kubaluleke kangaka? Kulesi sihloko, sizosusa ukubethela incazelo futhi sihlole ukubaluleka kokuphepha ku-inthanethi ngokuningiliziwe.

Ukuphepha kwe-Cyber ​​kuyizinyathelo eziklanyelwe ukuvikela amasistimu wamakhompyutha namanethiwekhi ekufinyeleleni okungagunyaziwe, ukusetshenziswa kabi, kanye nokulimala. Kuhlanganisa izinqubo ezihlukahlukene nobuchwepheshe obuhloselwe ukuvikela ulwazi olubucayi kanye nokuqinisekisa ubumfihlo nobuqotho bedatha.

Ukubaluleka kokuvikeleka kuhleloxhumano ngesiqoqelalwazi angeke kweqiswe. Ngokuthembela okwandayo kubuchwepheshe bedijithali, ubungozi kanye nemiphumela yokuhlaselwa ku-inthanethi kukhule kakhulu. Kusukela ekulahlekelweni kwezimali kuya ekulimaleni kwesithunzi, umthelela wokuhlasela ku-inthanethi ungaba yingozi kubantu ngabanye nakumabhizinisi ngokufanayo.

Ngokuqonda incazelo nokubaluleka kokuphepha ku-inthanethi, abantu ngabanye nezinhlangano bangathatha izinyathelo ezidingekayo ukuze bazivikele ezinsongweni ezingaba khona. Ngakho-ke, ake singene ekuvikelekeni ku-inthanethi futhi sisuse ukubhala phansi amasu nezindlela ezihamba phambili ezingakusiza ukuthi uvikele impahla yakho yedijithali.

Kungani ukuphepha kwe-cyber kubalulekile?

Ukuphepha kwe-Cyber ​​kuyizinyathelo eziklanyelwe ukuvikela amasistimu wamakhompyutha namanethiwekhi ekufinyeleleni okungagunyaziwe, ukusetshenziswa kabi, kanye nokulimala. Kuhlanganisa izinqubo ezihlukahlukene nobuchwepheshe obuhloselwe ukuvikela ulwazi olubucayi kanye nokuqinisekisa ubumfihlo nobuqotho bedatha.

Ukuphepha kwe-Cyber ​​kubalulekile ngezizathu ezimbalwa. Okokuqala, kusiza ukuvikela abantu nezinhlangano ekuhlaselweni ku-inthanethi, okungaba nemiphumela emibi kakhulu. Lokhu kuhlasela kungaholela ekulahlekelweni kwezimali, ekulimaleni kwesithunzi, kanye nemithelela yezomthetho. Abantu nezinhlangano banganciphisa lezi zingozi futhi bavikele izimpahla zabo zedijithali ngokusebenzisa izinyathelo ezisebenzayo zokuphepha ku-inthanethi.

Ukuphepha kwe-Cyber ​​kubalulekile ekugcineni ukwethenjwa nokwethembeka kubuchwepheshe bedijithali. Njengoba izici eziningi zempilo yethu ziba yidijithali, njengokubhanga ku-inthanethi, ukuhweba nge-inthanethi, namarekhodi okunakekelwa kwezempilo, kubalulekile ukuqinisekisa ukuvikeleka nobumfihlo bedatha ebucayi. Abantu nezinhlangano bangakha ukwethembana kumakhasimende abo kanye nabasebenzisi ngokubeka phambili ukuphepha ku-inthanethi, okuholela ebudlelwaneni obuqinile kanye namathuba ebhizinisi athuthukisiwe.

Okokugcina, ukuphepha kwe-inthanethi kubalulekile ekuvikelekeni kwezwe. Ohulumeni nezinhlelo zengqalasizinda ezibalulekile, njengamagridi kagesi namanethiwekhi ezokuthutha, zithembele kakhulu kubuchwepheshe bedijithali. Ukuhlaselwa kwalezi zinhlelo kungaba nemiphumela efinyelela kude, okungase kuphazamise izinsizakalo ezibalulekile futhi kubeke engcupheni ukuphepha kwezwe. Ohulumeni banganciphisa lezi zingozi futhi bavikele izakhamizi ngokutshala imali ezindleleni eziqinile zokuphepha ku-inthanethi.

Izinsongo ezijwayelekile zokuphepha ku-inthanethi kanye nokuba sengozini

Ukuze uqonde ukubaluleka kokuvikeleka ku-inthanethi, kubalulekile ukwazi izinsongo ezivamile kanye nokuba sengozini abantu nezinhlangano ezibhekana nazo. Izigebengu ze-Cybercriminal zihlala zishintsha amaqhinga okuxhaphaza amasistimu kanye nobuthakathaka benethiwekhi. Ezinye izinsongo ezijwayelekile zokuphepha ku-inthanethi zihlanganisa:

1. Uhlelo olungayilungele ikhompuyutha: I-software eyingozi, efana namagciwane, izikelemu, ne-ransomware, ingangena kumasistimu ekhompyutha namanethiwekhi, idale umonakalo omkhulu kanye nokulahleka kwedatha.

2. Ubugebengu Bokweba imininingwane ebucayi: Ukuhlasela kobugebengu bokweba imininingwane ebucayi kubandakanya ama-imeyili omgunyathi noma imilayezo elutha abantu ukuthi baveze ulwazi olubucayi, olufana namagama-mfihlo noma imininingwane yekhadi lesikweletu.

3. Ubunjiniyela bomphakathi: Ubunjiniyela bezenhlalo yindlela izigebengu ze-inthanethi ezisetshenziswayo ukuze zikhohlise abantu ukuze baveze ulwazi oluyimfihlo noma banikeze ukufinyelela okungagunyaziwe.

4. Ukuhlasela kwe-Denial of Service (DoS): Ukuhlasela kwe-DoS kuhilela ukugcwala kwesistimu yekhompyutha noma inethiwekhi enethrafikhi eyeqile, okuyenza ingakwazi ukusebenza kahle.

Ukuze kuvikelwe lezi zinsongo, abantu nezinhlangano kufanele babone ubungozi futhi basebenzise izinyathelo ezifanele zokuphikisa. Ukubuyekezwa kwesofthiwe evamile, amagama ayimfihlo aqinile, kanye nokufundisa abasebenzi ngezinye zezinyathelo ezimbalwa ezingathathwa ukunciphisa ubungozi.

Izinhlobo zokuhlaselwa ku-inthanethi

Ukuhlaselwa kwe-Cyber ​​kuza ngezinhlobo ezahlukene, ngayinye inezici nemiphumela ehlukile. Ukuqonda lezi zinhlobo zokuhlasela kubalulekile ekuthuthukiseni amasu asebenzayo okuphepha ku-inthanethi. Ezinye izinhlobo ezijwayelekile zokuhlaselwa ku-inthanethi zihlanganisa:

1. I-Distributed Denial of Service (DDoS): Ekuhlaselweni kwe-DDoS, amakhompyutha onakalisiwe amaningi agcwala isistimu eqondiwe noma inethiwekhi ngethrafikhi, okuyenza iphahlazeke noma ingafinyeleleki.

2. Ukuhlaselwa kohlelo olungayilungele ikhompuyutha kuhlanganisa ukusebenzisa isofthiwe eyingozi ukuze uthole ukufinyelela okungagunyaziwe, ukweba idatha, noma ukuphazamisa amasistimu ekhompyutha.

3. Umuntu ophakathi nendawo (MitM): Ekuhlaselweni kwe-MitM, umhlaseli ubamba ukuxhumana phakathi kwezinhlangothi ezimbili, ezivumela ukuthi zilalele, zikhohlise, noma zintshontshe ulwazi.

4. Ukuhlasela kobugebengu bokweba imininingwane ebucayi ngokuvamile kubandakanya ama-imeyili omgunyathi noma imilayezo elutha abantu ukuze baveze ulwazi olubucayi noma balande okunamathiselwe okunonya.

Ngokuqonda izinhlobo ezahlukene zokuhlasela ku-inthanethi, abantu ngabanye nezinhlangano bangazilungiselela kangcono futhi basebenzise izindlela zokuphepha ezifanele ukunciphisa ubungozi.

Ukubaluleka kwamaphasiwedi aqinile kanye nokuqinisekisa okuvikelekile

Esinye sezici ezibalulekile zokuvikeleka ku-inthanethi ukusetshenziswa kwamagama ayimfihlo aqinile nezindlela zokuqinisekisa ezivikelekile. Amagama ayimfihlo abuthakathaka awubungozi obukhulu izigebengu ze-inthanethi ezingazisebenzisa kalula. Ukudala amaphasiwedi aqinile, ahlukile ku-akhawunti ngayinye eku-inthanethi nokuyibuyekeza njalo kubalulekile.

Ukwengeza, ukusebenzisa ukuqinisekiswa kwezinto ezimbili (i-2FA) kwengeza isendlalelo esengeziwe sokuphepha ngokudinga abasebenzisi ukuthi banikeze ulwazi olwengeziwe, njengekhodi ethunyelwe kudivayisi yabo yeselula kanye nephasiwedi yabo. Lokhu kunciphisa kakhulu ingcuphe yokufinyelela okungagunyaziwe, noma ngabe igama-mfihlo lonakaliswa.

Izinqubo ezihamba phambili zokuvikela idatha yomuntu siqu neyebhizinisi

Ukuvikela idatha yomuntu siqu neyebhizinisi kubaluleke kakhulu esimweni sanamuhla sedijithali. Nazi izinqubo ezingcono kakhulu okufanele uzicabangele:

1. Izipele ezivamile: Ukwenza ikhophi yasenqolobaneni yedatha njalo kuqinisekisa ukuthi idatha ingabuyiselwa ngaphandle kokulahlekelwa okukhulu, ngisho noma kwenzeka ukuhlaselwa ku-inthanethi.

2. Ukubethela: Ukubethela idatha ebucayi kwengeza isendlalelo esengeziwe sokuvikeleka ngokuyenza ingafundeki kubantu abangagunyaziwe.

3. Ukuqeqeshwa kwabasebenzi: Ukufundisa abasebenzi mayelana nezinqubo ezihamba phambili ze-cybersecurity kubalulekile ekuvimbeleni amaphutha abantu kanye nokukhuthaza isiko lokuqaphela ukuphepha.

4. Ukuhlukaniswa kwenethiwekhi: Ukuhlukanisa amanethiwekhi kusiza ukuqukatha ukuphulwa okungenzeka futhi kukhawulele ukusabalala kokuhlasela.

Ngokusebenzisa lezi zinqubo ezihamba phambili, abantu ngabanye nezinhlangano bangathuthukisa kakhulu ukuma kwabo kokuphepha ku-inthanethi futhi bavikele idatha yabo ebalulekile.

Amathuluzi we-Cybersecurity nobuchwepheshe

Amathuluzi amaningi nobuchwepheshe buyatholakala ukusiza emizamweni yokuphepha ku-inthanethi. Lokhu kubandakanya:

1. I-Firewall: I-firewall iqapha futhi ilawula ithrafikhi yenethiwekhi engenayo nephumayo, ihlinzeka ngesendlalelo esengeziwe sokuphepha.

2. Amasistimu okuthola ukungena nokuvinjelwa aqapha ithrafikhi yenethiwekhi ngomsebenzi osolisayo futhi angavimba ngokuzenzakalela noma axwayise abalawuli mayelana nezinsongo ezingaba khona.

3. Isofthiwe ye-antivirus: Isofthiwe ye-antivirus iskena futhi isuse isofthiwe enonya ezinhlelweni zekhompiyutha, ivikela ekuhlaselweni kwe-malware.

4. Izikena zobungozi: Izikena zokubeka engcupheni zisiza ukukhomba ubuthakathaka ezinhlelweni namanethiwekhi, okuvumela izinhlangano ukuthi zibhekane nakho ngaphambi kokuthi zixhashazwe.

Kubalulekile ukuvuselela njalo nokugcina lawa mathuluzi ukuqinisekisa ukusebenza kahle kwawo ekuvikeleni izinsongo ze-inthanethi.

Izitifiketi nokuqeqeshwa kwe-Cyber ​​security

Izitifiketi nokuqeqeshwa kubalulekile ekuthuthukiseni nasekugcineni amakhono achwepheshile okuphepha ku-inthanethi. Ezinye izitifiketi ezidumile zifaka:

1. Certified Information Systems Security Professional (CISSP): Lesi sitifiketi siqinisekisa ubungcweti ezizindeni ezihlukene zokuphepha ku-inthanethi, okuhlanganisa nokulawulwa kwezinhlekelele, i-cryptography, nokuphepha kwenethiwekhi.

2. I-Certified Ethical Hacker (CEH): Isitifiketi se-CEH sigxile kumasu okugebenga okuqotho futhi kusiza ochwepheshe baqonde umqondo wezigebengu ze-inthanethi ukuze bavikele kangcono ekuhlaselweni.

3. Umphathi Wokuvikela Ulwazi Oqinisekisiwe (CISM): I-CISM iqinisekisa abantu ngabanye ekuphathweni nasekulawuleni amasistimu okuvikela ulwazi.

Ukutshala imali ezitifiketini nasekuqeqesheni kuthuthukisa amakhono nolwazi futhi kukhombisa ukuzibophezela ezenzweni ezingcono kakhulu ze-cybersecurity.

Izinqubomgomo nemithetho zokuphepha kwe-Cyber

Ohulumeni nezinhlangano emhlabeni wonke ziye zakubona ukubaluleka kokuphepha ku-inthanethi futhi zasebenzisa izinqubomgomo nemithethonqubo ukuvikela abantu ngabanye namabhizinisi. Lezi zinqubomgomo ngokuvamile zihlanganisa ukuvikelwa kwedatha, impendulo yesigameko, nemihlahlandlela yobumfihlo.

Ukuthobela lezi zinqubomgomo nemithethonqubo kubalulekile, njengoba ukungathobeli kungaholela emiphumeleni enzima yezomthetho nezezimali. Izinhlangano kufanele zihlale zinolwazi ngezidingo zakamuva futhi ziqinisekise ukuthi izinqubo zazo zokuphepha ku-inthanethi zihambisana nemithetho esebenzayo.

Isiphetho kanye nekusasa lokuphepha ku-inthanethi

Sengiphetha, ukuphepha ku-inthanethi kuyisici esibalulekile empilweni yethu yedijithali. Ngokuqonda incazelo nokubaluleka kwe ukuphepha ku-inthanethi, abantu ngabanye kanye nezinhlangano bangathatha izinyathelo ezidingekayo ukuze bazivikele ezinsongweni ezingase zibe khona. Ukusebenzisa amagama ayimfihlo aqinile, ukuthola izindlela zokuqinisekisa, kanye nokwamukela izinqubo ezihamba phambili zokuvikela idatha yizinyathelo ezimbalwa nje ezingathathwa.

Ikusasa lokuphepha ku-inthanethi lihlala livela njengoba izigebengu ze-inthanethi ziqhubeka nokuthuthukisa amaqhinga amasha kanye nobuchwepheshe. Abantu nezinhlangano kumele bahlale benolwazi mayelana namathrendi akamuva futhi babuyekeze ngokuqhubekayo amasu abo okuphepha ku-inthanethi ukuze bahlale isinyathelo esisodwa phambili.

Njengoba isimo sedijithali sikhula, ukubaluleka kokuphepha ku-inthanethi kuzoqhubeka nokukhula. Ngokubeka eqhulwini ukuphepha ku-inthanethi, abantu ngabanye nezinhlangano bangavikela izimpahla zabo zedijithali, bavikele ubumfihlo babo, futhi bafake isandla endaweni ephephile nevikeleke kakhudlwana ku-inthanethi.

Khumbula, izwe lokuphepha ku-inthanethi lingabonakala liyinkimbinkimbi. Noma kunjalo, ngolwazi olufanele nendlela esheshayo, noma ubani angakwazi ukususa ukubhala ngemfihlo amasu nezinqubo ezingcono kakhulu ezidingekayo ukuze azivikele enkathini yedijithali.