Ubungozi Be-Cybersecurity obukhulayo

Hlala Ngaphambi Komdlalo: Ungazivikela Kanjani Ezingozini Ezikhulayo Ze-Cybersecurity

Ubungozi be-Cybersecurity buhlala buguquka futhi buba yinkimbinkimbi kakhulu kule nkathi yedijithali esheshayo. Njengoba ubuchwepheshe buthuthuka, kanjalo namasu asetshenziswa izigebengu zamakhompiyutha ukuxhaphaza ubuthakathaka kumasistimu ethu. Ukuze uhlale ngaphambi kwegeyimu futhi uzivikele kulezi zinsongo ezivelayo, kubalulekile ukusukumela phezulu ezinyathelweni zakho zokuphepha ku-inthanethi.

Lesi sihloko sizohlola amasu aphezulu ongawasebenzisa ukuze uvikele ulwazi lwakho lomuntu siqu kanye nolwazi lomsebenzi ezinsongweni ze-cyber. Kusukela ekugcineni isofthiwe yakho isesikhathini kanye nokusebenzisa amagama ayimfihlo avikelekile ukuya ekuqapheni mayelana nemizamo yobugebengu bokweba imininingwane ebucayi kanye nokuvikela idatha ebucayi, sizohlinzeka ngamathiphu asebenzayo okuthuthukisa ukuphepha kwakho ku-inthanethi.

Sihlose ukukuhlomisa ngolwazi namathuluzi okuzulazula endaweni yedijithali ngokuzethemba futhi sinciphise ubungozi bokuhlasela kwe-cyberattack. Ngokwaziswa nokuthatha izinyathelo ezisheshayo, ungakwazi ukuvikela impahla yakho yedijithali, ugcine ubumfihlo bakho, futhi uzivikele emiphumeleni engaba khona yokwephulwa kwe-cybersecurity.

Hlala ubukele njengoba sihlola ubungozi be-cybersecurity futhi sikuhlomisa ngolwazi lokuba phambili ngesinyathelo esisodwa kunezigebengu ze-inthanethi.

Izinhlobo ezijwayelekile zobungozi be-cybersecurity

Isinyathelo sokuqala sokuzivikela ezingozini ezivelayo ze-cybersecurity ukuqonda ubungozi obukhona. Izigebengu ze-Cybercriminal zihlala zithola izindlela ezintsha zokuxhaphaza ubuthakathaka kumasistimu ethu, futhi kubalulekile ukuhlala unolwazi mayelana nezinsongo zakamuva. Okunye okuvame kakhulu ubungozi obuvelayo ukuxhashazwa kosuku oluyiziro, okuwubungozi besofthiwe umthengisi wesofthiwe ongakazipeyishi. Izigebengu ze-inthanethi zivame ukuthola lobu bungozi futhi zingasetshenziswa ukuthola ukufinyelela okungagunyaziwe kumasistimu akho.

Enye ingozi ebalulekile ukukhula kobuchwepheshe bokuhlasela kobugebengu bokweba imininingwane ebucayi. Ubugebengu bokweba imininingwane ebucayi indlela esetshenziswa izigebengu ze-inthanethi ukukhohlisa abantu ukuthi banikeze ulwazi olubucayi olufana namagama-mfihlo noma imininingwane yekhadi lesikweletu. Lokhu kuhlasela kuvame ukufihlwa njengama-imeyili asemthethweni noma amawebhusayithi, okwenza kube nzima ukuwakhomba. Njengoba ubuchwepheshe buthuthuka, izigebengu ze-inthanethi zithola izindlela ezintsha zokwenza imizamo yabo yobugebengu bokweba imininingwane ebucayi igculiseke futhi kube inselele ukuyithola.

Ngaphezu kwalokho, ukukhuphuka kwamadivayisi we-Intanethi Yezinto (IoT) kwethule ubungozi obusha ezimpilweni zethu. Amadivayisi e-IoT, njengezinto zikagesi ezihlakaniphile zasekhaya nobuchwepheshe obugqokekayo, avame ukuxhunywa ku-inthanethi futhi angaqondiswa izigebengu. Lawa madivayisi ngokuvamile anezinyathelo zokuphepha ezibuthakathaka, okuwenza abe yizigebengu ze-inthanethi.

Ukuze uzivikele kulobu bungozi obuvelayo, kubalulekile ukuthi uhlale unolwazi futhi uhambisane nezitayela zakamuva zokuvikeleka ku-inthanethi. Ngokuqonda ubungozi, Ungakwazi ukuzehlisa ngokuqhubekayo futhi uvikele izimpahla zakho zedijithali.

Umthelela wobungozi obuvela ku-cybersecurity emabhizinisini

Abantu ngabanye namabhizinisi kumele baqaphele ubungozi bokuphepha ku-inthanethi okumbalwa okujwayelekile. Obunye bobungozi obuvame kakhulu yi-ransomware, ebhala ngemfihlo amafayela akho futhi ifune isihlengo ukuze iwavule. Ukuhlaselwa kwe-Ransomware kuye kwaba yinkimbinkimbi futhi kungaba nemiphumela elimazayo kubantu ngabanye nakumabhizinisi.

Obunye ubungozi obuvamile ukusetshenziswa kwamasu onjiniyela bezenhlalo yizigebengu ze-inthanethi. Ubunjiniyela bomphakathi bukhohlisa abantu ukuthi badalule ulwazi olubucayi noma benze izenzo abebengajwayele ukuzenza. Lokhu kungase kuhlanganise ukuzenza umuntu ongeyena omethembayo noma inhlangano noma ukudala umuzwa wokuphuthuma ukuze akhohlise isisulu ukuze sinikeze ulwazi noma senze inkokhelo.

Ukwengeza, ukuhlaselwa kwe-supply chain kuye kwanda kakhulu eminyakeni yamuva. Ukuhlasela kwe-supply chain kwenzeka lapho izigebengu ze-inthanethi zikhomba umdayisi noma umphakeli wenkampani yangaphandle ukuze bathole ukufinyelela kunethiwekhi ebanzi. Ngokufaka engozini umthengisi othembekile, abahlaseli bangathola ukufinyelela okungagunyaziwe ezinhlelweni zezinhlangano eziningi, ngokuvamile okuba nemiphumela eyinhlekelele.

Ukuze uzivikele kulobu bungozi, kufanele uqaphele futhi ungabaze ama-imeyili noma imilayezo engacelwanga, wenze ikhophi yasenqolobaneni yedatha yakho njalo, futhi usebenzise izinyathelo zokuphepha eziqinile kuwo wonke amadivayisi akho.

Izinyathelo zokuzivikela ezingozini ezikhulayo ze-cybersecurity

Umthelela wobungozi obuvela ku-cybersecurity emabhizinisini ungaba mkhulu. Ukuhlasela kwe-inthanethi okuphumelelayo kungaholela ekulahlekelweni kwezimali, ukulimala kwesithunzi, nokulahlekelwa ukuthenjwa kwamakhasimende. Ezinkampanini ezincane, imiphumela ingaba mibi nakakhulu, njengoba zingase zingabi nazo izinsiza noma ulwazi lokululama ekuhlaselweni kwe-inthanethi.

Enye yezingozi ezibalulekile zamabhizinisi ukuntshontshwa noma ukufakwa engozini kwedatha yekhasimende ebucayi. Lokhu kungaholela emiphumeleni yomthetho neyokulawula futhi kulimaze isithunzi sebhizinisi. Kwezinye izimo, izinkampani zingase zithweswe icala ngokulahlekelwa kwezimali okutholwe amakhasimende abo ngenxa yokuhlasela kwe-inthanethi.

Ngaphezu kwalokho, ukuphazamiseka okubangelwa ukuhlasela kwe-inthanethi kungaba nomthelela ohlala njalo ekusebenzeni kwebhizinisi. Isikhathi sokuphumula singaholela ekulahlekelweni kokukhiqiza nemali engenayo, futhi izindleko zokululama kusukela ekuhlaselweni zingaba zinkulu. Izinkampani kwesinye isikhathi zingaphoqeleka ukuthi zivale ngokuphelele ngenxa yokuhlasela kwe-inthanethi.

Ukunciphisa ubungozi obuhlobene nokuba sengozini kwe-cybersecurity okuvelayo, amabhizinisi kufanele abeke phambili ukuphepha ku-inthanethi futhi asebenzise izindlela zokuphepha eziqinile. Lokhu kuhlanganisa ukuhlolwa kokuphepha okuvamile, izinhlelo zokuqeqesha abasebenzi, namathuluzi okuphepha athuthukile namasevisi.

Imikhuba ehamba phambili yokuqwashisa nokuqeqeshwa nge-cybersecurity

Manje njengoba sesihlole ubungozi kanye nomthelela wokuba sengozini kwe-cybersecurity, ake sihlole izinyathelo zokuzivikela kulezi zinsongo. Ukusebenzisa lawa maqhinga kungathuthukisa ukuphepha ku-inthanethi futhi kunciphise amathuba okuba yisisulu sokuhlasela kwe-inthanethi.

Imikhuba Engcono Kakhulu Yokuqwashisa Nge-Cybersecurity Nokuqeqeshwa

Esinye sezinyathelo ezibaluleke kakhulu zokuzivikela ebungozini be-cybersecurity ukuzifundisa wena kanye nabasebenzi bakho mayelana nezinqubo ezingcono kakhulu ze-cybersecurity. Lokhu kuhlanganisa nokuqapha mayelana nokuvula okunamathiselwe kwe-imeyili noma ukuchofoza izixhumanisi ezivela emithonjeni engaziwa, ukusebenzisa amagama ayimfihlo aqinile nahlukile awo wonke ama-akhawunti akho, kanye nokuqaphela amasu akamuva obugebengu bokweba imininingwane ebucayi.

Amaseshini avamile okuqeqesha ngokuvikeleka ku-inthanethi angasiza abasebenzi ukuthi bahlale benolwazi ngezinsongo zakamuva futhi bafunde ukuhlonza nokusabela ekuhlaselweni okungase kube khona. Lokhu kungase kuhlanganise ukuzivivinya okulingiswayo kobugebengu bokweba imininingwane ebucayi, lapho abasebenzi bethunyelwa khona ama-imeyili mbumbulu ukuze bahlole ukuqaphela kwabo kanye nezimpendulo zabo.

Ukubaluleka Kwezibuyekezo Zesofthiwe Ejwayelekile Neziqephu

Esinye isinyathelo esibalulekile sokuzivikela ebuthakathakeni obuvelayo be-cybersecurity ukugcina isofthiwe yakho isesikhathini samanje. Abathengisi be-software bavame ukukhulula izibuyekezo namapeshi ukuze babhekane nokuba sengozini kwezokuvikela futhi bathuthukise ukuzinza okuphelele kwemikhiqizo yabo. Ngokubuyekeza njalo isofthiwe yakho, ungaqinisekisa ukuthi unezici zakamuva zokuphepha namapeshi afakiwe.

Kubalulekile futhi ukunika amandla izibuyekezo ezizenzakalelayo noma nini lapho kunokwenzeka, njengoba lokhu kunciphisa amathuba okungabikho kwezibuyekezo zokuphepha ezibalulekile. Ukwengeza, kufanele uhlole njalo izibuyekezo kuwo wonke amadivayisi akho, okuhlanganisa amakhompyutha, ama-smartphone, namadivayisi we-IoT.

Ukusebenzisa Amagama Ayimfihlo Aqinile Nokuqinisekiswa Kwezinto Eziningi

Amaphasiwedi aqinile futhi ahlukile avikela ama-akhawunti akho aku-inthanethi ekufinyeleleni okungagunyaziwe. Iphasiwedi eqinile kufanele okungenani ibe nezinhlamvu eziyi-12 ubude futhi ifake inhlanganisela yezinhlamvu ezinkulu nezincane, izinombolo, nezimpawu ezikhethekile. Gwema ukusebenzisa amagama ayimfihlo aqageleka kalula njengegama lakho noma usuku lokuzalwa, njengoba izigebengu ze-inthanethi zingawaqeda kalula lokhu.

Ngokungeziwe ekusebenziseni amagama ayimfihlo aqinile, ukusebenzisa i-multi-factor authentication (MFA) kunganikeza isendlalelo esengeziwe sokuphepha sama-akhawunti akho. I-MFA idinga abasebenzisi ukuthi banikeze ukuqinisekiswa okwengeziwe, okufana nokuskena kwezigxivizo zeminwe noma iphasiwedi yesikhathi esisodwa ethunyelwe kudivayisi yabo yeselula, ngaphezu kwephasiwedi yabo. Lokhu kwenza kube nzima kakhulu ukuthi izigebengu ze-inthanethi zithole ukufinyelela okungagunyaziwe kuma-akhawunti akho, ngisho noma zikwazile ukuthola iphasiwedi yakho.

Ukutshala imali kumathuluzi nezinsizakalo zeCybersecurity

Cabangela ukutshala imali kumathuluzi namasevisi e-cybersecurity ukuze uthuthukise ukuphepha kwakho ku-inthanethi ngokuqhubekayo. Lokhu kungafaka isofthiwe yesivikeli magciwane, izindonga zokuvikela, namasistimu okuthola ukungena, angasiza ekutholeni nasekuvimbeleni ukufinyelela okungagunyaziwe kumadivayisi akho namanethiwekhi. Ukwengeza, cabanga ukusebenzisa inethiwekhi yangasese ebonakalayo (VPN) ukuze ubethele ithrafikhi yakho ye-inthanethi futhi uvikele ubumfihlo bakho lapho uphequlula iwebhu.

Ukubambisana nomhlinzeki othembekile we-cybersecurity ukunikeza izixazululo zokuphepha ezihambisana nezidingo zakho kubalulekile emabhizinisini. Lokhu kungabandakanya izinsizakalo ezifana nokuhlolwa kokuba sengozini, ukuhlolwa kokungena, nokuhlela impendulo yesigameko.

Ukubaluleka kwezibuyekezo zesofthiwe ezijwayelekile namapeshi

Sengiphetha, ukuhlala ngaphambi komdlalo futhi uzivikele ebungozini obuvelayo be-cybersecurity kudinga indlela esebenzayo. Ngokuqonda ubungozi obukhona, ukusebenzisa izinyathelo zokuphepha eziqinile, nokuhlala unolwazi mayelana nezinsongo zakamuva, ungathuthukisa ukuphepha kwakho ku-inthanethi futhi unciphise amathuba okuba isisulu sokuhlasela kwe-inthanethi.

Khumbula ukubeka phambili ukuqwashisa nokuqeqeshwa kwe-cybersecurity, ubuyekeze isofthiwe yakho njalo, sebenzisa amagama ayimfihlo aqinile kanye nokuqinisekiswa kwezinto eziningi, futhi ucabange ukutshala imali kumathuluzi namasevisi okuphepha ku-inthanethi. Ngokuthatha lezi zinyathelo, ungakwazi ukuvikela ulwazi lwakho lomuntu siqu kanye nelomsebenzi, ugcine ubumfihlo bakho, futhi uzivikele emiphumeleni engaba khona yokwephulwa kwe-cybersecurity.

Hlala umatasa, hlala unolwazi, futhi uhlale uphephile endaweni yedijithali ehlala ishintsha. Ngolwazi olufanele namathuluzi, ungazulazula ngokuzethemba emhlabeni wobungozi be-cybersecurity futhi uzivikele ezinsongweni ezilethwa izigebengu ze-inthanethi.

Imithombo:

– [https://www.cisa.gov/cybersecurity](https://www.cisa.gov/cybersecurity)

– [https://www.fbi.gov/investigate/cyber](https://www.fbi.gov/investigate/cyber)

– [https://www.nist.gov/cybersecurity](https://www.nist.gov/cybersecurity)

– [https://www.dhs.gov/topic/cybersecurity](https://www.dhs.gov/topic/cybersecurity)

Ukusebenzisa amaphasiwedi aqinile kanye nokuqinisekiswa kwezinto eziningi

Izibuyekezo zesofthiwe ezivamile namapeshi zikuvikela ezingozini ezivelayo ze-cybersecurity. Abathuthukisi be-software bahlale besebenza ukuze bakhombe futhi balungise izintuba zokuphepha izigebengu ze-inthanethi ezingazisebenzisa. Ngokugcina isofthiwe yakho isesikhathini samanje, uqinisekisa ukuthi unamapheshana okuvikela akamuva afakiwe, ukwehlisa ngempumelelo ingcuphe yokuhlasela kwe-inthanethi okuyimpumelelo.

Ukubuyekeza isofthiwe yakho akukhawulelwe ohlelweni lwakho lokusebenza kuphela. Kubaluleke ngokufanayo ukugcina zonke izinhlelo zakho zokusebenza, ama-plugin, ne-firmware kusesikhathini samanje. Izigebengu ze-inthanethi zivame ukukhomba isofthiwe esiphelelwe yisikhathi, njengoba kungenzeka ibe sengozini eyaziwayo engaxhashazwa kalula. Ngokuhlola njalo izibuyekezo nokuzifaka ngokushesha, uvala izindawo zokungena ezingase zibe khona zokuhlasela kwe-inthanethi.

Ngokungeziwe ekubuyekezeni isofthiwe yakho, kubalulekile ukunika amandla izibuyekezo ezizenzakalelayo noma nini lapho kunokwenzeka. Lokhu kuqinisekisa ukuthi uhlala usebenzisa inguqulo yakamuva ngaphandle kokuzihlolela izibuyekezo njalo. Izibuyekezo ezizenzakalelayo zingakongela isikhathi nomzamo ngenkathi zikuvikela ezinsongweni ezivelayo ze-cybersecurity.

Ukutshala imali kumathuluzi nezinsizakalo ze-cybersecurity kungesinye isinyathelo ongase usithathe ukuze uzivikele ezingozini ezivelayo. Kunezinketho eziningi ezitholakalayo, kusukela kuhlelo lwe-antivirus kuya kuma-firewall kanye nezinhlelo zokuthola ukungena. Lawa mathuluzi asiza ekutholeni nasekuvimbeleni ukuhlasela kwe-inthanethi futhi anikeze izendlalelo ezengeziwe zokuphepha zezimpahla zakho zedijithali.

Lapho ukhetha amathuluzi nezinsizakalo ze-cybersecurity, kubalulekile ukucabangela izidingo zakho ezithile kanye nezidingo zakho. Bheka abahlinzeki abahloniphekile abanerekhodi eliqinisekisiwe embonini. Khetha izixazululo ezinikeza ukuvikelwa kwesikhathi sangempela, izibuyekezo ezivamile, namandla okuthola izinsongo eziqinile. Ukutshala imali kumathuluzi athembekile we-cybersecurity kunganciphisa kakhulu ingcuphe yokuba sengozini yokuba sengcupheni okuvelayo.

Sengiphetha, ukubuyekezwa okujwayelekile kwe-software namapeshi, kuhlanganiswe namathuluzi nezinsizakalo ze-cybersecurity, kubalulekile ekuzivikeleni ebungozini obuvelayo be-cybersecurity. Ngokugcina isofthiwe yakho isesikhathini futhi utshale imali kuzisombululo zokuphepha ezinokwethenjelwa, unganciphisa ubungozi bokuhlaselwa okuyimpumelelo futhi uvikele impahla yakho yedijithali.

Ukutshala imali kumathuluzi nezinsizakalo ze-cybersecurity

Indlela elula kodwa esebenza kahle kakhulu yokuzivikela ebungozini obuvelayo be-cybersecurity ukusebenzisa amagama ayimfihlo aqinile kanye nokuqinisekiswa kwezinto eziningi (i-MFA). Amagama ayimfihlo abuthakathaka ayindawo evamile yokungena yezigebengu ze-inthanethi, njengoba zingaqagelwa kalula noma ziqhekeke kusetshenziswa amathuluzi azenzakalelayo. Ngokwenza amaphasiwedi aqinile nahlukile, uthuthukisa kakhulu ukuphepha kwakho ku-inthanethi.

Lapho udala amaphasiwedi, kubalulekile ukulandela izinqubo ezihamba phambili. Sebenzisa osonhlamvukazi nabancane, izinombolo, nezinhlamvu ezikhethekile. Gwema ukusebenzisa amagama esichazamazwi, ulwazi lomuntu siqu, noma amaphethini aqagelekayo ngokushesha. Khomba inombolo yephasiwedi okungenani enezinhlamvu eziyi-12 ukuze uqinisekise ukuphepha okuphezulu.

Ukukhumbula amagama ayimfihlo amaningi ayinkimbinkimbi kungaba yinselele, okuyilapho abaphathi bamagama-mfihlo beza khona ukusiza. Abaphathi bephasiwedi bagcina ngokuphephile amaphasiwedi akho futhi bawagcwalise ngokuzenzakalelayo lapho edingeka. Baphinde bakukhiqizele amaphasiwedi aqinile, asuse isidingo sokudala amagama ayimfihlo ayinkimbinkimbi ngokuzimela. Ngokusebenzisa isiphathi sephasiwedi, ungagcina amagama ayimfihlo aqinile ngaphandle kobunzima bokubamba ngekhanda.

Ngokungeziwe kumaphasiwedi aqinile, ukusebenzisa ukuqinisekiswa kwezinto eziningi kwengeza isendlalelo esengeziwe sokuphepha kuma-akhawunti akho aku-inthanethi. Ngemva kokufaka iphasiwedi yakho, i-MFA idinga isinyathelo esingeziwe sokuqinisekisa, ngokuvamile ngohlelo lokusebenza lweselula, i-imeyili, noma umlayezo wombhalo. Lokhu kuqinisekisa ukuthi umhlaseli usadinga into yesibili ukuze afinyelele i-akhawunti yakho, nanoma iphasiwedi yakho yonakalisiwe.

Amapulatifomu amaningi aku-inthanethi nezinsizakalo zinikeza i-MFA njengenketho. Kunconywe kakhulu ukunika amandla i-MFA kuwo wonke ama-akhawunti akho, ikakhulukazi lawo aqukethe imininingwane ebucayi efana namabhange, i-imeyili, nenkundla yezokuxhumana. Ukusebenzisa i-MFA kunciphisa kakhulu ubungozi bokufinyelela okungagunyaziwe, noma ngabe iphasiwedi yakho isengozini.

Sengiphetha, ukusebenzisa amagama ayimfihlo aqinile kanye nokuqinisekiswa kwezinto eziningi kubalulekile ekuzivikeleni ebungozini obuvelayo be-cybersecurity. Ngokwenza amagama ayimfihlo aqinile nahlukile, usebenzisa abaphathi bephasiwedi, futhi unike amandla i-MFA, ungathuthukisa kakhulu ukuphepha kwakho ku-inthanethi futhi unciphise ubungozi bokufinyelela okungagunyaziwe kuma-akhawunti akho.

Ukuhlala umatasa lapho ubhekene nobungozi obuvelayo be-cybersecurity

Ukuvikela idatha ebucayi kubaluleke kakhulu lapho sibhekene nobungozi obuvelayo bokuphepha ku-inthanethi. Izigebengu ze-Cybercriminal zihlala zithola izindlela ezintsha zokweba nokusebenzisa ulwazi lomuntu siqu nolwazi lomsebenzi ukuze zithole inzuzo yezezimali noma izinjongo ezinonya. Ukuvikela idatha ebucayi kunganciphisa ingcuphe yokuba yisisulu salokhu kuhlasela kwe-inthanethi.

Esinye sezinyathelo zokuqala zokuvikela idatha ebucayi ukuqaphela mayelana nokwabelana ngolwazi lomuntu siqu ku-inthanethi. Gwema ukunikeza imininingwane yomuntu siqu engadingekile ezinkundleni zokuxhumana noma kumawebhusayithi angavikelekile. Izigebengu ze-inthanethi zivame ukusebenzisa lolu lwazi ukuze ziqalise ukuhlasela okuqondiwe noma ukwebiwa kobunikazi.

Esinye isici esibalulekile sokuvikelwa kwedatha ukubethela. Ukubethela kuguqula idatha yakho ibe ifomethi engafinyelelwa kuphela ngokhiye wokukhipha ukubethela, okuqinisekisa ukuthi ihlala ingafundeki ngisho noma ivinjwa. Amadivayisi amaningi nezinhlelo zokusebenza zinikeza izici zokubethela ezakhelwe ngaphakathi, njengokubethela kwediski egcwele yamakhompuyutha aphathekayo kanye nokubethela ngasemaphethelweni kwezinhlelo zokusebenza zemiyalezo. Ukunika amandla ukubethela kwengeza isendlalelo esengeziwe sokuvikela kudatha yakho ebucayi.

Ukwenza ikhophi yasenqolobaneni yedatha yakho njalo kubalulekile futhi ekuyivikeleni ezingozini ezivelayo ze-cybersecurity. Esimeni sokuhlasela kwe-cyberattack okuyimpumelelo noma ukwephulwa kwedatha, ukuba nezipele zakamuva kuqinisekisa ukuthi ungakwazi ukubuyisela idatha yakho futhi unciphise umthelela. Khetha isixazululo esinokwethenjelwa esinikeza izipele ezizenzakalelayo futhi sigcine idatha yakho ngokuphephile, okungcono kakhulu ezindaweni eziningi.

Okokugcina, ukuqaphela mayelana nemizamo yobugebengu bokweba imininingwane ebucayi kanye nemikhonyovu ye-imeyili kubalulekile. Ubugebengu bokweba imininingwane ebucayi indlela esetshenziswa izigebengu ze-inthanethi ukukhohlisa abantu ukuthi baveze ulwazi olubucayi noma balande isofthiwe enonya. Qaphela ama-imeyili noma imilayezo ecela imininingwane yomuntu siqu noma equkethe izixhumanisi ezisolisayo noma izinanyathiselwa. Njalo uqinisekise ubunikazi bomthumeli futhi uhlole kabili ukufaneleka kwanoma yiziphi izicelo ngaphambi kokuthatha noma yisiphi isenzo.

Sengiphetha, ukuvikela idatha yakho ebucayi kubalulekile lapho ubhekene nobungozi obuvela ku-inthanethi. Ngokuqaphela ngokwabelana ngolwazi lomuntu siqu, ukunika amandla ukubethela, ukwenza ikhophi yasenqolobaneni yedatha yakho njalo, kanye nokuqaphela imizamo yobugebengu bokweba imininingwane ebucayi, unganciphisa kakhulu ingcuphe yokuba yisisulu sokuhlasela kwe-inthanethi futhi uvikele idatha yakho ebalulekile.

Gcina inethiwekhi yakho nedatha iphephile ngokuqonda ubungozi obuvelayo be-cybersecurity kanye nezingozi. Funda ukukhomba izinsongo eziphezulu ngalo mhlahlandlela.

Ngokushintsha kwezwe lobuchwepheshe, kunjalo
kubalulekile ukuthi uhlale uqaphela izinsongo zakamuva kanye nokuba sengozini ukuze uvikele ibhizinisi lakho, idatha, namanethiwekhi kubagebengu. Lo mhlahlandlela ungakusiza ukuthi ubone izinsongo ezivelayo ze-cybersecurity futhi uthathe isinyathelo sokunciphisa ubungozi.

Qonda ukubaluleka kokuhlolwa kosongo lokuvikela okuhlelekile.

Ukuhlola njalo isimo sokusongelwa kwe-cybersecurity kubalulekile ekuvikeleni ibhizinisi lakho nedatha. Lokhu kungenziwa ngokuhlolwa okuhlelekile kokusongela kokuvikeleka, okubandakanya ukuqonda izinsongo zamanje kanye nokulindela noma yiziphi ezintsha. Uma usuhlonze izinsongo ezingaba khona, ungaqala ukwenza amasu ukuthi ungaziphendula kanjani futhi unciphise ubungozi. Ngaphezu kwalokho, ukuqonda nokuhlonza ubungozi obukhona kanye nezingozi ezivelayo ze-cybersecurity kuzosiza ukuqinisekisa ukuphepha kwakho kubageli.

Yakha amasistimu nezindlela zokuqapha izinsongo ezintsha njalo.

Ukusungula amasistimu nezindlela zokuqapha isimo sokusongela kwe-cybersecurity njalo kubalulekile ukuze uvikele inethiwekhi yakho nedatha. Buyekeza izinsongo ezintsha okungenani ngekota, kodwa kaningi uma kungenzeka. Qinisekisa ukuthi izinqubo zokuqapha kanye nokusabela ezinsongweni zichazwe ngokucacile futhi izinqubo zibuyekezwa njalo. Ukuhlola ubungozi ngezikhathi ezithile kusuka emithonjeni yangaphakathi nengaphandle kuzokusiza ukuthi uhlale ngaphambi kwanoma yiziphi izingozi ezivelayo ukuze uzilungiselele.

Qaphela izinguquko zokuphatha ekumeni kokuphepha.

Ingozi yokwethula ukuba sengozini iyanda ngakho konke ukuguqulwa kwesistimu. Izinhlangano kufanele ziqinisekise ukuthi zonke izinhlelo, ingqalasizinda, nezinguquko zesofthiwe zibuyekezwa kahle, zihlolwe, futhi ziphathwe ngenqubo yokuphatha ushintsho egunyaziwe. Izinguquko ezingxenyeni zesistimu kufanele zihlolwe ukuze kuqinisekiswe ukuthi azinciphisi isimo sokuvikeleka sisonke noma zethule ubungozi obusha.

Khomba izikhala zamanje ekuvikeleni ukuphepha ku-inthanethi kanye nezinyathelo ezithathiwe ukuvikela impahla yedatha.

Amathimba ezokuphepha kufanele ahlonze izikhala ekuvikelekeni ku-inthanethi, njengokuntuleka kwezinqubo zokuqinisekisa ezivikelekile noma ukuskena kwakamuva kokuba sengozini. Lokhu kungase kudinge ukuhlolwa kwezinyathelo ezikhona zokuphepha kanye nokubuyekezwa kwanoma yiziphi izinguquko ukuze kuqinisekiswe ukuthi zilandela izinqubo ezihamba phambili zemboni. Ukwengeza, kufanele bacabangele ukuthi ukufinyelela kwesistimu kunganikezwa yini ngokuqinisekiswa kwezinto eziningi (i-MFA) kanye nokuthi ukuqeqeshwa kwabasebenzi kunikezwa ukuze kuqwashiswe ngezinsongo ezingaba khona.

Dala uhlelo olubanzi lokulawula ubungozi oluhlanganisa ubuthakathaka obuhlonziwe kanye nezingozi.

Uhlelo olubanzi lokulawula ubungozi oluhlanganisa ubungozi bokuphepha ku-inthanethi kanye nezingozi kufanele lwenziwe ukuze kuqinisekiswe izimpendulo ezisebenza kahle kakhulu zokunciphisa izinsongo ezingaba khona. Lolu hlelo kufanele lubandakanye imibhalo enemininingwane mayelana nezenzakalo ezingase zibe khona, indlela yokuzibona, kanye nendlela yokusabela kuzo. Ukuqinisekisa ukuthi amathimba ezokuphepha ayazi ngokusabisa, ukuqapha okuqhubekayo nokuhlolwa okuvamile kwezilawuli nakho kufanele kufakwe ohlelweni.