Iyini i-Information Security System

Ukwembula Izimfihlo: Ukubaluleka Kwesistimu Yokuphepha Kolwazi

Esikhathini samanje sedijithali, lapho ukwephulwa kwedatha kanye nokuhlaselwa ku-inthanethi kuya ngokuya kuvame, amabhizinisi kufanele abeke phambili ukuvikela ulwazi olubucayi. Kulapho uhlelo lokuvikela ulwazi luqala khona ukusebenza.

Uhlelo olusebenzayo lokuvikela ulwazi lubalulekile ezinkampanini zabo bonke osayizi nezimboni. Ivikela idatha ebalulekile, iqinisekisa ukuthotshelwa kwemithetho, futhi yakha ukwethenjwa kwamakhasimende. Ngokusebenzisa izindlela zokuphepha eziqinile, amabhizinisi angavimba izinsongo ezingaba khona, njengokugebenga, ubugebengu bokweba imininingwane ebucayi, nokuhlasela kwe-ransomware, futhi avimbele ukufinyelela okungagunyaziwe olwazini oluyimfihlo.

Kulesi sihloko, sizocubungula izimfihlo zokubaluleka kwesistimu yokuvikela ulwazi. Sizohlola ukuthi kusiza kanjani amabhizinisi ukuthi agcine ubumfihlo, ubuqotho, nokutholakala kwedatha. Ukwengeza, sizoxoxa ngezingozi ezingaba khona kanye nemiphumela yokungabi nesistimu yokuphepha eqinile ekhona. Ngakho-ke, kungakhathaliseki ukuthi uyinkampani encane noma inkampani yamazwe ngamazwe, ukuqonda ukubaluleka kwesistimu yokuvikela ulwazi kubalulekile empumelelweni nasekusimameni kwebhizinisi lakho.

Iyini isistimu yokuvikela ulwazi?

Uhlelo lokuvikela ulwazi, oluvame ukubizwa ngokuthi isistimu yokuphepha ye-IT noma uhlelo lwe-cybersecurity, iwuhlaka lwezinqubomgomo, izinqubo, nobuchwepheshe obudizayinelwe ukuvikela izimpahla zolwazi zenhlangano ekufinyeleleni okungagunyaziwe, ukusetshenziswa, ukudalulwa, ukuphazanyiswa, ukuguqulwa, noma ukonakaliswa. Ihlanganisa izinyathelo nezilawuli ezehlukene zokugcina ulwazi luyimfihlo, ubuqotho, nokutholakala.

Isisekelo sohlelo lokuvikela ulwazi silele ekuhloleni ubungozi kanye nokuphathwa. Izinhlangano zingasebenzisa izivikelo ezifanele ukunciphisa ubungozi ngokuhlonza ubungozi obungaba khona nezinsongo. Lezi zivikelo zingafaka izindonga zokuvikela, ukubethela, izilawuli zokufinyelela, amasistimu okuthola ukungena, nezinhlelo zokuqwashisa abasebenzi. Umgomo omkhulu uwukwakha indawo evikelekile lapho ulwazi olubucayi luhlala luvikelekile ezinsongweni zangaphakathi nezangaphandle.

Ukubaluleka kwesistimu yokuvikela ulwazi

Ukubaluleka kwesistimu yokuvikela ulwazi angeke kugcizelelwe. Kuyingxenye ebalulekile yokusebenza kwebhizinisi yesimanje futhi kuthinta ngokuqondile isithunzi senhlangano, ukuzinza kwezezimali, nokuhambisana nomthetho. Ake sihlole ezinye izizathu ezibalulekile zokuthi kungani isistimu yokuvikela ulwazi ibaluleke kakhulu:

1. Ivikela ulwazi olubucayi: Kumhlaba wanamuhla wedijithali, izinhlangano ziqongelela inani elikhulu lolwazi olubucayi, okuhlanganisa idatha yekhasimende, impahla yobuhlakani, amarekhodi ezezimali, nezimfihlo zohwebo. Uhlelo lokuvikela ulwazi luqinisekisa ukugcinwa kuyimfihlo kwalolu lwazi ngokuvimbela ukufinyelela okungagunyaziwe noma ukudalulwa. Ngokusebenzisa ukubethela, izilawuli zokufinyelela eziqinile, nezindlela zokulondoloza ezivikelekile, amabhizinisi angavikela impahla yawo ebalulekile ekuweleni ezandleni ezingalungile.

2. Iqinisekisa ukuthotshelwa kwemithethonqubo: Izimboni eziningi zingaphansi kwemithetho nezimfuneko zomthetho mayelana nokuvikela ulwazi olubucayi. Isibonelo, izinhlangano zokunakekelwa kwezempilo kufanele zithobele uMthetho Wokuthwala Nokuziphendulela Wezempilo (HIPAA), kuyilapho izikhungo zezezimali zibuswa I-Payment Card Industry Data Standard Standard (PCI DSS). Uhlelo lokuvikela ulwazi lusiza izinhlangano ukuthi zihlangabezane nalezi zibopho ngokusebenzisa izilawuli nezinqubo ezidingekayo.

3. Yakha ukwethenjwa kwamakhasimende: Ngokukhula kwenani lokuphulwa kwedatha yephrofayili ephezulu, amakhasimende aseqaphe kakhulu ngokwabelana ngolwazi lwawo lomuntu siqu namabhizinisi. Izinhlangano zingakha ukwethenjwa kwamakhasimende ngokubonisa ukuzibophezela okuqinile ekuvikelekeni kolwazi. Uma amakhasimende ethemba ikhono lenhlangano lokuvikela idatha yawo, maningi amathuba okuthi ahlanganyele emisebenzini yebhizinisi futhi agcine ubudlelwano besikhathi eside.

4. Ivimbela ukulahlekelwa kwezimali: Umthelela wezomnotho wokuphulwa kwedatha ungaba yingozi emabhizinisini. Ngaphandle kwezindleko ezisheshayo ezihlobene nokusabela kwesigameko, izinhlangano zingase zibhekane nezindleko zezomthetho, izinhlawulo zokulawula, ukulinyazwa kwesithunzi, nokulahlekelwa amakhasimende. Uhlelo lokuvikela ulwazi lusebenza njengendlela yokuvikela esebenzayo, enciphisa amathuba okuphulwa kanye nokunciphisa ukulahlekelwa kwezimali okungaba khona.

5. Igcina ukuqhubeka kwebhizinisi: Esimeni sokuhlasela kwe-inthanethi noma ukwephulwa kwedatha, izinhlangano kufanele zikwazi ukuphendula ngokushesha nangempumelelo ukuze kuncishiswe ukuphazamiseka ekusebenzeni kwazo. Uhlelo lokuvikela ulwazi lusiza izinhlangano ukuthi zenze izinhlelo zokuphendula izigameko kanye namasu okuxazulula inhlekelele. Ngalezi zinyathelo, amabhizinisi anganciphisa isikhathi sokungasebenzi, abuyisele idatha ngokuphumelelayo, futhi aqinisekise ukuqhubeka kwebhizinisi.

Izinsongo ezijwayelekile ekuvikelekeni kolwazi

Ukwakheka kwedijithali kugcwele izinsongo ekuvikelekeni kolwazi. Ukuqonda lezi zinsongo kubalulekile ukuze izinhlangano zenze izindlela zokulwa ezisebenzayo. Ake sibheke ezinye izinsongo ezivamile izinhlangano ezibhekana nazo:

1. Uhlelo olungayilungele ikhompuyutha nohlelo olungayilungele ikhompuyutha: Isofthiwe enobungozi, eyaziwa ngokuthi uhlelo olungayilungele ikhompuyutha, ibeka engcupheni enkulu ekuvikelekeni kolwazi. Uhlelo olungayilungele ikhompuyutha luhlanganisa amagciwane, izikelemu, iTrojan, i-spyware, ne-ransomware. Lezi zinhlelo ezinonya zingangena ngokunyenya kumasistimu, zebe ulwazi olubucayi, ziphazamise ukusebenza, noma zibethele idatha kuze kube yilapho isihlengo sesikhokhelwe. Izinhlangano kufanele zibe nezixazululo eziqinile zokulwa namagciwane kanye ne-anti-malware ukuze zithole futhi zinciphise lezi zinsongo.

2. Ukuhlasela kobugebengu bokweba imininingwane ebucayi kubandakanya ukukhohlisa abantu ukuthi bakhiphe ulwazi olubucayi, olufana nemininingwane yokungena ngemvume noma imininingwane yezezimali, ngokuzenza ibhizinisi elithembekile. Ukuhlaselwa kobugebengu bokweba imininingwane ebucayi kuvame ukwenzeka nge-imeyili, lapho umhlaseli ezenza inhlangano noma umuntu osemthethweni. Izinhlangano kufanele zifundise abasebenzi ngamasu obugebengu bokweba imininingwane ebucayi futhi zisebenzise amasistimu okuhlunga ama-imeyili ukuze zithole futhi zivimbe imizamo yobugebengu bokweba imininingwane ebucayi.

3. Izinsongo zangaphakathi: Izinsongo zangaphakathi zibhekisela ezingozini ezilethwa abantu ngabanye ngaphakathi kwenhlangano abagunyaze ukufinyelela kulwazi olubucayi. Laba bantu bangase basebenzise kabi ngamabomu noma bengaqondile amalungelo abo ukuze bantshontshe, balungise, noma baputshuze ulwazi. Izinhlangano kufanele zenze izilawuli zokufinyelela, ziqaphe umsebenzi wabasebenzisi, futhi zinikeze ukuqeqeshwa okujwayelekile kubasebenzi ngezinqubo ezingcono kakhulu zokuphepha kolwazi ukuze kuncishiswe ubungozi obuhlobene nezinsongo zangaphakathi.

4. Ubunjiniyela bezenhlalakahle: Ubunjiniyela bezenhlalakahle buhlanganisa ukukhohlisa abantu ukuze bathole ukufinyelela okungagunyaziwe kumasistimu noma bathole ulwazi olubucayi. Abahlaseli bangase basebenzise ukuzenza ongeyena, ukuqamba amanga, noma amasu okuyenga ukuze bakhohlise abantu ukuze baveze ulwazi oluyimfihlo noma benze izenzo ezibeka engcupheni ukuphepha. Izinhlangano kufanele zifundise abasebenzi mayelana namasu onjiniyela bezenhlalo futhi zisebenzise izindlela zokuqinisekisa eziqinile ukuze kuvinjelwe ukufinyelela okungagunyaziwe.

5. Ukuhlaselwa kwe-Distributed Denial of Service (DDoS): Ukuhlasela kwe-DDoS kuhilela ukweqa isistimu eqondiwe, inethiwekhi, noma iwebhusayithi enenani eliningi lethrafikhi, iyenza ingafinyeleleki kubasebenzisi abasemthethweni. Lokhu kuhlasela kungaphazamisa ukusebenza kwebhizinisi, kubangele ukulahlekelwa kwezimali, futhi kulimaze isithunzi senhlangano. Izinhlangano kufanele zibe nengqalasizinda yenethiwekhi eqinile, izindonga zokuvikela umlilo, namasistimu okuthola ukungena kwabantu ukuze zithole futhi zinciphise ukuhlaselwa kwe-DDoS.

Izinzuzo zokusebenzisa uhlelo lokuvikela ulwazi

Ukusebenzisa uhlelo lokuvikela ulwazi kuletha izinzuzo eziningi ezinhlanganweni. Ake sihlole ezinye zezinzuzo ezibalulekile:

1. Ukuvikelwa kolwazi olubucayi: Inzuzo eyinhloko yesistimu yokuvikela ulwazi ukuvikela ulwazi olubucayi ekufinyeleleni okungagunyaziwe, ukudalulwa, noma ukuguqulwa. Izinhlangano zingaqinisekisa ukuthi idatha yazo ebalulekile ihlala iyimfihlo futhi ivikelekile ngokusebenzisa izilawuli zokufinyelela eziqinile, ukubethela, nezindlela zokulondoloza eziphephile.

2. Ukutholwa kanye nokuvinjelwa kwezigameko zokuphepha: Uhlelo lokuvikela ulwazi luhlanganisa izindlela eziqinile zokuqapha nezokubona ezisiza ukuhlonza izigameko zokuphepha ngesikhathi sangempela. Ukutholwa kusenesikhathi kuvumela izinhlangano ukuthi ziphendule ngokushesha, zinciphise umonakalo ongaba khona odalwa ukwephulwa kwezokuphepha.

3. Ukuthobela imithethonqubo: Uhlelo lokuvikela ulwazi lusiza izinhlangano ukuthi zithobelane nemithetho yemboni kanye nezimfuneko zomthetho. Izinhlangano zingabonisa ukuzibophezela kwazo ekuvikeleni ulwazi olubucayi futhi zigweme izinhlawulo ezilawulayo ngokusebenzisa izilawuli nezinqubo ezidingekayo.

4. Ukwethenjwa kwekhasimende okuthuthukisiwe nesithunzi: Uhlelo oluqinile lokuvikela ulwazi lwakha ukwethenjwa kwamakhasimende futhi luthuthukisa isithunzi senhlangano. Uma amakhasimende ethemba ikhono lenhlangano lokuvikela idatha yawo, maningi amathuba okuthi ahlanganyele emisebenzini yebhizinisi futhi agcine ubudlelwano besikhathi eside.

5. Ukuqhubeka kwebhizinisi okuthuthukisiwe: Izinhlangano zingaqinisekisa ukuqhubeka kwebhizinisi ngesikhathi sesigameko sokuphepha ngokuba nohlelo lokuvikela ulwazi. Izinhlelo zokuphendula isigameko, amasu okubuyisela inhlekelele, kanye nezipele ezivamile kusiza ukunciphisa isikhathi sokuphumula nokwenza lula ukululama okusheshayo.

6. Inzuzo yokuncintisana: Izinhlangano ezibeka phambili ukuphepha kolwazi zithola umkhawulo emakethe yanamuhla encintisanayo. Amakhasimende maningi amathuba okuthi akhethe amabhizinisi azibophezele ekuvikeleni ulwazi lwawo olubucayi.

7. Ukonga izindleko: Nakuba ukusebenzisa uhlelo lokuvikela ulwazi kudinga ukutshalwa kwezimali kokuqala, kungaholela ekongeni izindleko zesikhathi eside. Izinhlangano zingonga imali ngokuhamba kwesikhathi ngokuvimbela izigameko zokuphepha kanye nokulahlekelwa kwazo kwezezimali okuhambisana nakho.

Izingxenye ezibalulekile zesistimu yokuvikela ulwazi

Uhlelo olusebenzayo lokuvikela ulwazi luhlanganisa izingxenye ezimbalwa ezibalulekile ezivikela ulwazi olubucayi futhi ezinciphisa ubungozi. Ake sihlole lezi zingxenye:

1. Izinqubomgomo nezinqubo: Lokhu kunikeza isisekelo sohlelo lokuvikela ulwazi. Bachaza imithetho neziqondiso zabasebenzi ukuze kuqinisekiswe ukugcinwa kolwazi oluyimfihlo, ubuqotho, nokutholakala. Lezi zinqubomgomo kufanele zihlanganisa ukuhlukaniswa kwedatha, izilawuli zokufinyelela, impendulo yesigameko, nezibopho zesisebenzi.

2. Ukuhlolwa kobungozi nokuphathwa: Ukuhlolwa kobungozi kuhlonza ubungozi obungase bube khona, izinsongo, kanye nezingozi ezimpahleni zolwazi zenhlangano. Kubandakanya ukuhlaziya ukuthi kungenzeka yini kanye nomthelela wezigameko zokuphepha kanye nokubeka phambili izinyathelo zokunciphisa. Ukulawulwa kobungozi kugxile ekuqaliseni ukulawula kanye nezinyathelo zokunciphisa ubungozi obuhlonziwe bufinyelele ezingeni elamukelekayo.

3. Izilawuli zokufinyelela: Izilawuli zokufinyelela zikhawulela ukufinyelela kulwazi olubucayi ngokusekelwe kubunikazi bomsebenzisi nezimvume. Baqinisekisa ukuthi abantu abagunyaziwe kuphela abakwazi ukufinyelela idatha ethile noma amasistimu. Izilawuli zokufinyelela zingabandakanya amagama abasebenzisi namagama ayimfihlo, ukuqinisekiswa kwezinto ezimbili, i-biometrics, nezilawuli zokufinyelela ezisekelwe endimeni.

4. Ukuvikeleka kwenethiwekhi kuvikela ingqalasizinda yenethiwekhi yenhlangano ekufinyeleleni okungagunyaziwe, ukuhlaselwa, nokuphulwa kwedatha. Kubandakanya izindonga zokuvikela, amasistimu okuthola ukungena, amanethiwekhi ayimfihlo abonakalayo (ama-VPN), nokuhlukaniswa kwenethiwekhi.

5. Ukubethelwa kwedatha: Ukubethela kwedatha kubhala ngekhodi imininingwane ukuze kuyenze ingafundeki kubantu abangagunyaziwe. Ukubethela kuqinisekisa ukuthi noma ngabe ulwazi olubucayi lubanjwa, luhlala luvikelekile. Izinhlangano kufanele zisebenzisa izindlela zokubethela zedatha lapho uphumule futhi usendleleni.

6. Ukutholwa kwesigameko kanye nokusabela: Lezi zindlela zisiza izinhlangano ukuthi zibone futhi ziphendule izehlakalo zokuphepha. Lokhu kubandakanya amasistimu okuqapha omsebenzi osolisayo, ukulungisa izexwayiso nezaziso, nokuba nohlelo lokuphendula isigameko.

7. Ukuqeqeshwa nokuqwashisa kwabasebenzi: Abasebenzi badlala indima ebalulekile ekugcineni ukuphepha kolwazi. Izinhlangano kufanele zinikeze izinhlelo ezivamile zokuqeqesha nokuqwashisa abasebenzi mayelana nezinqubo ezihamba phambili zokuphepha, ukubaluleka kokuvikela idatha, kanye nendlela yokuhlonza nokubika izigameko zokuphepha ezingaba khona.

Izinyathelo zokuqalisa uhlelo lokuvikela ulwazi

Ukusebenzisa uhlelo lokuvikela ulwazi kudinga ukuhlela ngokucophelela nokwenza. Ake siveze izinyathelo ezibalulekile ezihilelekile kule nqubo:

1. Yenza ukuhlolwa kwengozi: Yenza ukuhlolwa okubanzi kwengozi ukuze uhlonze ubungozi obungase bube khona, izinsongo, nezingozi ezimpahleni zolwazi zenhlangano yakho. Lokhu kuzokusiza ukuthi ubeke phambili imizamo yakho yokuvikela futhi unikeze izinsiza ngempumelelo.

2. Thuthukisa izinqubomgomo nezinqubo zokuphepha kolwazi: Thuthukisa izinqubomgomo nezinqubo ezihambisana nemigomo yenhlangano yakho, imithetho yemboni, kanye nezinqubo ezihamba phambili. Qinisekisa ukuthi lezi zinqubomgomo zihlanganisa ukuhlukaniswa kwedatha, izilawuli zokufinyelela, impendulo yesigameko, kanye nezibopho zesisebenzi.

3. Sebenzisa izilawuli zokufinyelela: Thuthukisa futhi usebenzise izilawuli zokufinyelela ezikhawulela ukufinyelela kulwazi olubucayi olusekelwe kubunikazi bomsebenzisi nezimvume. Lokhu kungase kuhlanganise ukusebenzisa izindlela zokuqinisekisa eziqinile, izilawuli zokufinyelela ezisekelwe endimeni, nokubuyekezwa kokufinyelela okuvamile.

4. Vikela ingqalasizinda yenethiwekhi yakho: Sebenzisa izinyathelo zokuphepha zenethiwekhi, njengezicishamlilo, amasistimu okuthola ukungena kwabantu, nama-VPN, ukuze uvikele ingqalasizinda yenethiwekhi yakho ekufinyeleleni okungagunyaziwe nasekuhlaselweni. Njalo buyekeza futhi unamathisele amadivayisi wakho wenethiwekhi ukuze ubhekane nanoma ibuphi ubungozi obaziwayo.

5. Bethela idatha ebucayi: Sebenzisa amasu okubethela ukuze uvikele idatha ebucayi lapho uphumule futhi usendleleni. Sebenzisa ama-algorithms wokubethela asezingeni lomkhakha futhi uqinisekise ukuthi okhiye bokubethela baphathwa ngokuphephile.

6. Sungula izindlela zokuhlonza isigameko kanye nezindlela zokuphendula: Misa amasistimu nezinqubo ukuze uthole ngokushesha futhi uphendule izehlakalo zokuphepha. Lokhu kungase kuhlanganise ukusebenzisa amasistimu olwazi lwezokuvikela kanye nokuphathwa kwemicimbi (SIEM), ukulungisa izexwayiso nezaziso, nokuthuthukisa uhlelo lokuphendula isigameko.

7. Qeqesha abasebenzi ngezindlela ezingcono kakhulu zokuphepha kolwazi: Ukuhlinzeka ngezinhlelo ezivamile zokuqeqesha nokuqwashisa abasebenzi mayelana nezinqubo ezingcono kakhulu zokuphepha kolwazi, ukubaluleka kokuvikela idatha, kanye nendlela yokuhlonza nokubika izigameko zokuphepha ezingaba khona.

8. Hlala ubuyekeza futhi ubuyekeze uhlelo lwakho lokuvikela ulwazi: Ukuvikeleka kolwazi kuyaqhubeka. Njalo buyekeza futhi ubuyekeze isistimu yakho yokuvikela ulwazi ukuze ubhekane nezinsongo ezivelayo, ubuchwepheshe obusha, nezinguquko endaweni yenhlangano yakho. Yenza ukuhlolwa kwamabhuku ngezikhathi ezithile ukuze kuqinisekiswe ukuthotshelwa kwezinqubomgomo nezinqubo.

Izindlela ezingcono kakhulu zokugcina isistimu yokuvikela ulwazi

Ukugcina uhlelo olusebenzayo lokuvikela ulwazi kudinga umzamo oqhubekayo nokuqapha. Nazi ezinye izinqubo ezihamba phambili zokukusiza ukuthi ugcine isistimu yakho ivikelekile:

1. Hlaziya njalo futhi unamathisele amasistimu akho: Gcina amasistimu akho, isofthiwe, nezinhlelo zokusebenza kubuyekezwe ngeziqephu zokuphepha zakamuva nezibuyekezo. Abathengisi be-software bavamise ukukhulula ama-patches ukuze babhekane nobungozi obaziwayo, ngakho-ke ukusebenzisa lezi ziqephu ngokushesha kubalulekile.

2. Sebenzisa izinqubomgomo zamaphasiwedi aqinile: Sebenzisa izinqubomgomo eziqinile zamaphasiwedi ezidinga ukuthi abasebenzi basebenzise amagama ayimfihlo ayinkimbinkimbi futhi bawashintshe njalo. Cabangela ukusebenzisa ukuqinisekiswa kwezinto eziningi ukuze uthole ukuphepha okwengeziwe.

3. Yenza izipele ezivamile: Yenza ikhophi yasenqolobaneni yedatha yakho ebalulekile njalo ukuze uqinisekise ukuthi ungayibuyisela esimweni sezokuphepha noma ukwehluleka kwesistimu. Hlola izipele zakho ngezikhathi ezithile ukuze uqinisekise ubuqotho nokuthembeka kwazo.

4. Qapha nomsebenzi wesistimu yokungena: Sebenzisa izindlela zokuqapha nezokungena ukuze ulandelele umsebenzi wesistimu futhi uthole ukuziphatha okusolisayo noma okungagunyaziwe. Phinda ubuyekeze futhi uhlaziye lawa malogi ukuze uhlonze izigameko zokuphepha ezingaba khona.

5. Yenza ukuhlolwa kokuvikela ngezikhathi ezithile: Hlola njalo ukuvikeleka kwamasistimu akho, amanethiwekhi, nezinhlelo zokusebenza. Lokhu kungase kuhlanganise ukuhlolwa kokungena, ukuskena kokuba sengozini, nokuhlolwa kokuphepha. Bhekana nanoma ibuphi ubungozi obuhlonziwe ngokushesha.

6. Yenza uhlelo lokuphendula isigameko: Yenza uhlelo lokuphendula isigameko oluchaza izinyathelo okufanele zithathwe ngesikhathi sesigameko sokuphepha. Chaza ngokucacile izindima nezibopho, sungula imigudu yokuxhumana, futhi wenze izivivinyo ezivamile ukuze uqinisekise ukulungela.

7. Hlala unolwazi mayelana nezinsongo ezivelayo: Hlala unolwazi mayelana nezitayela zakamuva nezinsongo ezivelayo emkhakheni wezokuphepha kolwazi. Bhalisela izexwayiso zokuphepha futhi ulandele imithombo ethembekile yolwazi ukuze uhlale unolwazi mayelana nezingozi ezingaba khona.

8. Gqugquzela isiko lokuqwashisa ngokuvikeleka: Thuthukisa isiko lokuqwashisa ngezokuphepha phakathi kwabasebenzi. Sicela ubakhuthaze ukuthi babike umsebenzi osolisayo, banikeze ukuqeqeshwa okujwayelekile mayelana nezinqubo ezihamba phambili zokuphepha, futhi baklomelise ukuziphatha okuhle kokuphepha.

Ukuqeqeshwa kanye nemfundo yokuqwashisa ngezokuphepha kolwazi

Ukuqeqeshwa kwabasebenzi kanye nemfundo kuyizici ezibalulekile zohlelo olusebenzayo lokuvikela ulwazi. Nakhu okucatshangelwayo okubalulekile ekuqeqesheni nasekufundiseni abasebenzi ngokuqwashisa ngezokuphepha kolwazi:

1. Yakha uhlelo lokuqeqesha olubanzi: Ukuthuthukisa uhlelo lokuqeqesha olubanzi oluhlanganisa izici ezihlukahlukene zokuvikela ulwazi, okuhlanganisa izinqubomgomo nezinqubo, ukuhlukaniswa kwedatha, izilawuli zokufinyelela, ukuphendula ngezigameko, kanye nezibopho zabasebenzi. Yenza uhlelo lube nezindima ezahlukene zezisebenzi namazinga okufinyelela.

2. Sebenzisa izindlela zokuqeqesha ezahlukahlukene: Sebenzisa izindlela zokuqeqesha ezahlukahlukene ukuze ubandakanye abasebenzi futhi uqinise imiqondo ebucayi. Lokhu kungase kuhlanganise izifundo eziku-inthanethi, izinkundla zokucobelelana ngolwazi, amavidiyo, imibuzo, nezifaniso. Cabangela ukusebenzisa izibonelo zomhlaba wangempela kanye nezifundo eziyisibonelo ukuze ubonise ukubaluleka kokuphepha kolwazi.

3. Nikeza ukuqeqeshwa okujwayelekile kokuvuselela: Izinsongo zokuphepha kolwazi kanye nezinqubo ezihamba phambili ziyavela. Nikeza izikhathi zokuqeqesha zokuvuselela kabusha ukuze uqinisekise ukuthi abasebenzi bahlala benolwazi ngamathrendi akamuva okuphepha nobuchwepheshe.

Iqhaza lobuchwepheshe ekuvikelekeni kolwazi

Ukuqinisekisa ukuthi abasebenzi baqeqeshwe kahle futhi bafundiswe ngokuvikeleka kolwazi kubalulekile ohlelweni lokuphepha oluqinile. Amaphutha omuntu ngokuvamile acashunwa njengembangela ehamba phambili yokuphulwa kwedatha, okwenza kubaluleke ukufundisa abasebenzi mayelana nemikhuba engcono kakhulu nezingozi ezingaba khona.

Enye indlela yokuthuthukisa ukuqwashisa ngokuvikeleka kolwazi ngokusebenzisa izinhlelo zokuqeqesha ezivamile. Lezi zinhlelo zingafaka izihloko ezahlukahlukene, okuhlanganisa ukuphathwa kwephasiwedi, ukuqwashisa ngobugebengu bokweba imininingwane ebucayi, nobunjiniyela bomphakathi. Ngokufundisa abasebenzi mayelana nezinto ezihlaselayo ezivamile kanye nendlela yokuzibona, amabhizinisi anganciphisa kakhulu amathuba okuba izisulu zokuhlaselwa ku-inthanethi.

Ngaphezu kwalokho, izinhlelo zemfundo eziqhubekayo, njengezincwadi zezindaba, izinkundla zokucobelelana ngolwazi, nezinsiza eziku-inthanethi, kufanele ziqinise izinhlelo zokuqeqesha. Ukuhlala unolwazi mayelana nezinsongo ezivelayo kanye nezitayela zokuphepha kubalulekile, njengoba izigebengu ze-inthanethi zishintsha njalo amaqhinga azo. Izikhumbuzo ezivamile nezivuseleli zingasiza abasebenzi ukuthi bahlale beqaphile futhi balondoloze indlela esheshayo yokuphepha kolwazi.

Ukutshala imali ekufundiseni nasekuqeqesheni abasebenzi kunciphisa ingcuphe yokuphulwa kwedatha futhi kukhuthaza isiko lokuphepha ngaphakathi kwenhlangano. Uma izisebenzi ziqonda ukubaluleka kokuvikeleka kolwazi kanye nendima yazo ekuvikeleni idatha ebucayi, ziba ababambiqhaza abakhuthele kuqhinga lokuvikela.

Isiphetho: Ikusasa elivikelekile elinesistimu yokuvikela ulwazi

Nakuba ukuqwashisa abasebenzi kubalulekile, ubuchwepheshe budlala indima ebalulekile ekuqinisekiseni ukusebenza kahle kohlelo lokuvikela ulwazi. Amathuluzi amaningi nobuchwepheshe buyatholakala ukusiza amabhizinisi avikele idatha yawo namasistimu ekufinyeleleni okungagunyaziwe.

Enye yezingxenye ezibalulekile zokuvikela ulwazi ukubethela. Ukubethela kuguqula idatha ibe ifomethi engafundeki, iyenze ingabi nalusizo kubantu abangagunyaziwe abangase bayifinyelele. Ngokubhala ngekhodi ulwazi olubucayi, amabhizinisi angaqinisekisa ukuthi idatha ihlala ivikelekile ngisho noma kwenzeka ukwephulwa komthetho.

Obunye ubuchwepheshe obubalulekile ekuvikelekeni kolwazi ama-firewall. I-firewall iyisithiyo phakathi kwenethiwekhi yangaphakathi nezinsongo zangaphandle, ukuqapha nokuhlunga ithrafikhi engenayo naphumayo. Zisiza ukuvimbela ukufinyelela okungagunyaziwe futhi zivikele kuhlelo olungayilungele ikhompuyutha neminye imisebenzi eyingozi.

Ngokungeziwe ekubetheleni nezinqamuleli zomlilo, amabhizinisi angasebenzisa amasistimu okuthola ukungena kanye nokuvimbela (IDS/IPS) ukuze akhombe futhi aphendule ezinsongweni ezingaba khona ngesikhathi sangempela. Lawa masistimu aqapha umsebenzi wenethiwekhi, efuna izimpawu zokungena noma ukuziphatha okusolisayo. Ngokuthola nokuvimbela umsebenzi omubi, amathuluzi e-IDS/IPS asiza amabhizinisi ehlise umonakalo ongaba khona obangelwe ukuhlasela kwe-inthanethi.

Kubalulekile futhi ukusho indima yokuskena ubungozi kanye nokuphathwa kwezichibi. Amathuluzi okuskena okuba sengcupheni ahlonza ubuthakathaka kumasistimu nezinhlelo zokusebenza abahlaseli abangazisebenzisa. Ngokuskena njalo ubungozi kanye nokusebenzisa iziqephu nezibuyekezo ngokushesha, amabhizinisi anganciphisa ubungozi bokuxhashazwa futhi agcine amasistimu awo evikelekile.

Sengiphetha, ubuchwepheshe budlala indima ebalulekile ekusebenzeni kahle kohlelo lokuvikela ulwazi. Ngokusebenzisa amathuluzi afanele nobuchwepheshe, amabhizinisi angathuthukisa ukuma kwawo okuvikeleka futhi avikele idatha ebucayi ezinsongweni ezingaba khona.