Cyber ​​Security Tsanangudzo

Cyber_Security_DefinitionKuchengetedzwa kweCyber ​​​​kunochengetedza zvishandiso zvemagetsi, network, uye ruzivo rwakadzama kubva kune kusingatenderwe kuwana, kuba, kana kukuvara. Nekuwedzera kuvimba nehunyanzvi muhupenyu hwedu hwezuva nezuva, cyber chengetedzo yave chinhu chakakosha kune vanhu, mabhizinesi, uye hurumende. Mugwaro iri, tichaongorora tsananguro uye kukosha kwekuchengetedzwa kwecyber uye kumwe kutyisidzira kwakajairika uye maitiro akanakisa ekugara wakachengeteka online.

Chii chinonzi Cyber ​​​​Security?

Kuchengetedzwa kweCyber ​​​​kunochengetedza zvishandiso zvemagetsi, network, uye ruzivo rwakadzama kubva kune kusingatenderwe kuwana, kuba, kana kukuvara. Izvi zvinosanganisira kuchengetedza zvishandiso zvemunhu sema smartphones uye malaptop kuti avhare makuru emakambani network uye masisitimu ehurumende. Nekuwedzera kuvimba nehunyanzvi muhupenyu hwedu hwezuva nezuva, cyber chengetedzo yave chinhu chakakosha kune vanhu, mabhizinesi, uye hurumende.

Sei Cyber ​​​​Security Yakakosha?

Kuchengetedzwa kweCyber ​​​​kwakakosha nekuti kunobatsira kuchengetedza ruzivo rwakadzama kubva pakuwanikwa, kubiwa, kana kukuvadzwa nevanhu vasina mvumo kana mapoka. Izvi zvinosanganisira ruzivo rwemunhu senhamba dzekuchengetedzwa kwevanhu, ruzivo rwekadhi rechikwereti, zvinyorwa zvekurapa, uye ruzivo rwebhizinesi rakavanzika sezvakavanzika zvekutengeserana uye data rezvemari. Kurwiswa kwecyber kunogona kukonzera kurasikirwa kukuru kwemari, kukuvadza mukurumbira, uye kunyangwe mhedzisiro yemutemo. Pamusoro pezvo, kurwiswa kwecyber kunogona kukanganisa zvivakwa zvakakosha semagetsi emagetsi uye masisitimu ekufambisa, zvichiunza kutyisidzira kuchengetedzeka kweveruzhinji. Nekushandisa matanho akasimba ekuchengetedza cyber, vanhu nemasangano vanogona kuderedza njodzi yekurwiswa kwecyber uye kuzvidzivirira kubva kunjodzi dzinogona kuitika.

Mhando dzeCyber ​​Threats.

Vanhu nemasangano vanofanirwa kuziva nezvemhando dzakawanda dzekutyisidzira kwecyber. Mamwe marudzi akajairika anosanganisira malware, phishing, ransomware, uye kuramba-kwe-sevhisi kurwiswa. Malware isoftware yakaipa inogona kukanganisa komputa kana network uye kukanganisa kana kuba ruzivo. Phishing kurwiswa kweinjiniya munharaunda uko munhu anorwisa anoita sechinhu chakavimbika kuti anyengere vanhu kuti vape ruzivo rwakadzama. Ransomware is malware inovharira mafaera emunhu anenge abatwa uye inoda muripo mukutsinhana nekiyi yekutsikisa. Chekupedzisira, kurambwa-kwe-sevhisi kurwiswa kunosanganisira kuwandisa network kana webhusaiti netraffic, zvichiita kuti isawanikwe kune vashandisi. Izvo zvakakosha kuti ugare uine ruzivo nezve izvi uye mamwe marudzi ekutyisidzira kwecyber kuti uzvidzivirire iwe nesangano rako.

Maitiro Akanakisa eCyber ​​​​Security.

Kutevera maitiro akanakisa ekuchengetedzwa kwecyber kwakakosha kuti uzvidzivirire iwe nesangano rako kubva kutyisidziro yecyber. Izvi zvinosanganisira:

  • Kugara uchivandudza software uye masisitimu anoshanda.
  • Kushandisa mapassword akasimba uye akasiyana.
  • Kugonesa maviri-factor authentication.
  • Kungwarira maemail anofungidzirwa uye zvinongedzo.
  • Kuchengetedza data yakakosha.
  • Kushandisa ane mukurumbira antivirus software.

Izvo zvakakoshawo kuti uzvidzidzise iwe nevashandi vako nezve cyber chengetedzo yakanakisa maitiro uye kuve nehurongwa munzvimbo kana cyber kurwiswa. Kutevedzera aya akanakisa maitiro anogona kubatsira kudzivirira cyber kurwiswa uye kuchengetedza ruzivo rwakadzama.

Cyber ​​​​Security Zvishandiso uye Zviwanikwa.

Zvishandiso zvakawanda uye zviwanikwa zviripo kubatsira vanhu nemasangano kuvandudza kuchengetedzwa kwecyber. Semuyenzaniso, antivirus software, firewall, uye intrusion yekuona masisitimu anogona kubatsira kudzivirira kubva kutyisidziro yecyber. Pamusoro pezvo, zviwanikwa zvakawanda zvepamhepo, zvakaita seNational Institute of Standards uye Tekinoroji Cybersecurity Framework, zvinopa gwara pane zvakanakisa maitiro ecybersecurity. Naizvozvo, kugara uchiziva nezvezvishandiso zvazvino uye zviwanikwa zvakakosha kuti udzivirire pakutyisidzirwa necyber zvinobudirira.

Decrypting Cyber ​​​​Security: Kunzwisisa Tsanangudzo uye Kukosha

Muzera ranhasi redhijitari, cyber chengetedzo yawedzera kunetsa. Kubva kumasangano emari kusvika kune vashandisi vega, munhu wese ari panjodzi yekutyisidzirwa necybersecurity. Asi chii chaizvo chinonzi cyber chengetedzo, uye nei yakakosha? Muchinyorwa chino, isu ticha decrypt tsananguro uye kuongorora kukosha kwecyber kuchengetedza zvakadzama.

Kuchengetedzwa kweCyber ​​​​matanho akagadzirirwa kuchengetedza masisitimu emakombuta nemanetiweki kubva kune zvisina mvumo kupinda, kushandiswa zvisizvo, uye kukuvara. Inosanganisira maitiro akasiyana-siyana uye matekinoroji ane chinangwa chekuchengetedza ruzivo rwakadzama uye nekuona kuvanzika uye kutendeseka kwedata.

Kukosha kwekuchengetedzwa kwecyber hakugone kuwedzeredzwa. Nekuvimba kuri kuwedzera kumatekinoroji edhijitari, kurwiswa kwecyber njodzi dzinogona kuitika nemhedzisiro dzakakura zvakanyanya. Kubva pakurasikirwa kwemari kusvika kukuvadzwa kwemukurumbira, kukanganisa kwecyber kurwiswa kunogona kushungurudza vanhu nemabhizinesi zvakafanana.

Nekunzwisisa tsananguro uye kukosha kwekuchengetedzwa kwecyber, vanhu nemasangano vanogona kutora matanho anodiwa kuti vazvidzivirire kubva kune zvinogona kutyisidzira. Saka, ngatinyure mukuchengetedzeka kwecyber uye tinyore marongero uye akanakisa maitiro anogona kukubatsira kuchengetedza midziyo yako yedhijitari.

Sei cyber kuchengetedza kwakakosha?

Kuchengetedzwa kweCyber ​​​​matanho akagadzirirwa kuchengetedza masisitimu emakombuta nemanetiweki kubva kune zvisina mvumo kupinda, kushandiswa zvisizvo, uye kukuvara. Inosanganisira maitiro akasiyana-siyana uye matekinoroji ane chinangwa chekuchengetedza ruzivo rwakadzama uye nekuona kuvanzika uye kutendeseka kwedata.

Kuchengetedzeka kweCyber ​​​​kwakakosha kune zvikonzero zvakati wandei. Chekutanga, inobatsira kuchengetedza vanhu nemasangano kubva mukurwiswa necyber, izvo zvinogona kuve nemhedzisiro yakaoma. Kurwiswa uku kunogona kukonzera kurasikirwa kwemari, kukuvadzwa kwemukurumbira, uye mhedzisiro yemutemo. Vanhu nemasangano vanogona kudzikisa njodzi idzi uye kuchengetedza midziyo yavo yedhijitari nekushandisa zvinobudirira cybersecurity matanho.

Kuchengetedzwa kweCyber ​​​​kwakakosha pakuchengetedza kuvimba uye kuvimba muhunyanzvi hwedhijitari. Sezvo zvakawanda uye zvakawanda zvehupenyu hwedu zvichiitwa dijitari, senge online banking, e-commerce, uye hutano marekodhi, zvakakosha kuti ive nechokwadi chekuchengetedza uye kuvanzika kwedata rakavanzika. Vanhu nemasangano vanogona kuvaka kuvimbana nevatengi vavo nevashandisi nekuisa pamberi pekuchengetedzwa kwecyber, zvichitungamira kuhukama hwakasimba uye mikana yebhizinesi yakawedzerwa.

Chekupedzisira, kuchengetedzwa kwecyber kwakakosha kune kuchengetedzwa kwenyika. Hurumende uye masisitimu akakosha ezvivakwa, akadai semagetsi emagetsi uye network yekufambisa, anovimba zvakanyanya nehunyanzvi hwedhijitari. Kurwiswa kweaya masisitimu kunogona kuve nemhedzisiro inosvika kure, inogona kukanganisa masevhisi akakosha uye kukanganisa kuchengetedzwa kwenyika. Hurumende dzinogona kudzikisira njodzi idzi uye kuchengetedza vagari nekudyara mune yakasimba cyber kuchengetedza matanho.

Zvakajairika cyber kuchengetedza kutyisidzira uye kusasimba

Kuti unzwisise kukosha kwekuchengetedzwa kwecyber, zvakakosha kuti tizive nezve kutyisidzira kwakajairwa nekusagadzikana kunotarisana nevanhu nemasangano. MaCybercriminals anogara achichinja maitiro ekushandisa masisitimu uye kushaya simba kwetiweki. Mamwe akajairika cyber kuchengetedza kutyisidzira anosanganisira:

1. Malware: Mapurogiramu akashata akadai semavhairasi, makonye, ​​uye ransomware, anogona kupinda muhurongwa hwemakombuta uye network, zvichikonzera kukuvadzwa kukuru uye kurasikirwa nedata.

2. Phishing: Kurwiswa kwePhishing kunosanganisira maemail echitsotsi kana mameseji anonyengedza vanhu kuti vaburitse ruzivo rwakadzama, senge mapassword kana ruzivo rwekadhi rechikwereti.

3. Social engineering: Social engineering inzira inoshandiswa nematsotsi epamhepo kunyengedza vanhu kuti vaburitse ruzivo rwakavanzika kana kupa mukana usina mvumo.

4. Denial of Service (DoS) kurwisa: Kurwiswa kweDoS kunosanganisira kuwandisa hurongwa hwekombiyuta kana network ine traffic yakawandisa, zvichiita kuti isakwanise kushanda nemazvo.

Kuti vadzivirire kubva mukutyisidzirwa uku, vanhu nemasangano vanofanirwa kuona kusagadzikana uye kuita matanho akakodzera. Nguva dzose magadzirirwo esoftware, mapassword akasimba, uye dzidzo yevashandi angori mashoma ematanho anogona kutorwa kuderedza njodzi.

Mhando dze cyber kurwisa

Kurwiswa kweCyber ​​​​kunouya nenzira dzakasiyana, imwe neimwe iine hunhu hwakasiyana nemhedzisiro. Kunzwisisa marudzi aya ekurwiswa kwakakosha pakugadzira maitiro anoshanda ecybersecurity. Mamwe marudzi akajairika ekurwiswa kwecyber anosanganisira:

1. Distributed Denial of Service (DDoS): Mukurwisa kweDDoS, makombiyuta akawanda akakanganiswa anozadza chirongwa chechinangwa kana network netraffic, zvichiita kuti iparare kana kusasvikika.

2. Kurwiswa neMalware kunosanganisira kushandisa software yakaipa kuwana mukana usina kutenderwa, kuba data, kana kukanganisa masisitimu emakombuta.

3. Man-in-the-pakati (MitM): Mukurwisa kweMitM, munhu anorwisa anobata kutaurirana pakati pemapato maviri, achivabvumira kuteerera, kushandura, kana kuba ruzivo.

4. Kurwiswa kwePhishing kazhinji kunosanganisira maemail echitsotsi kana mameseji anonyengedza vanhu kuti vaburitse ruzivo rwakadzama kana kuti kudhaunirodha zvinhu zvakashata zvakanamirwa.

Nekunzwisisa marudzi akasiyana e-cyber-attack, vanhu nemasangano vanogona kuzvigadzirira zvirinani uye kuita matanho akakodzera ekuchengetedza kudzikamisa njodzi.

Kukosha kwemapassword akasimba uye chengetedzo yechokwadi

Chimwe chezvakakosha zvekuchengetedzwa kwecyber kushandisa mapassword akasimba uye nzira dzakachengeteka dzechokwadi. Mapassword asina simba injodzi huru iyo matsotsi anogona kushandisa zviri nyore. Kugadzira akasimba, akasiyana mapassword ega yega account account uye kugara uchiavandudza kwakakosha.

Pamusoro pezvo, kuita mbiri-chinhu chechokwadi (2FA) kunowedzera imwezve chengetedzo nekuda kuti vashandisi vape rumwe ruzivo, senge kodhi inotumirwa kunharembozha yavo uye password yavo. Izvi zvinoderedza zvakanyanya njodzi yekuwanikwa kusingatenderwe, kunyangwe password ikakanganiswa.

Maitiro akanakisa ekuchengetedza ega uye bhizinesi data

Kuchengetedza dhata remunhu uye bhizinesi kwakakosha mune yanhasi yedhijitari mamiriro. Heano mamwe maitiro akanakisa ekufunga nezvawo:

1. Nguva dzose kuchengetedza: Kugara uchitsigira data kunovimbisa kuti data inogona kudzorerwa pasina kurasikirwa kukuru, kunyange kana cyber kurwisa kuchiitika.

2. Encryption: Kuvharidzira data inonzwisisika kunowedzera imwe chengetedzo nekuita kuti isaverengeke kuvanhu vasina mvumo.

3. Kudzidziswa kwevashandi: Kudzidzisa vashandi nezve cybersecurity maitiro akanakisa kwakakosha mukudzivirira kukanganisa kwevanhu uye kusimudzira tsika-inoziva kuchengetedza.

4. Network segmentation: Segmenting network inobatsira ine zvinogona kutyora uye kuderedza kupararira kwekurwiswa.

Nekuita aya akanakisa maitiro, vanhu nemasangano vanogona kuwedzera zvakanyanya yavo cyber kuchengetedza chimiro uye kuchengetedza data ravo rakakosha.

Cybersecurity zvishandiso uye matekinoroji

Maturusi mazhinji uye matekinoroji aripo kubatsira mukuedza kuchengetedza cyber. Izvi zvinosanganisira:

1. Mafirewall: Mafirewall anotarisisa uye anodzora inopinda uye inobuda network traffic, ichipa imwezve dhizaini yekuchengetedza.

2. Kupindira kwekuona nekudzivirira masisitimu anotarisisa network traffic kune inofungirwa chiitiko uye inogona kuvharira otomatiki kana kunyevera vatariri nezve zvinogona kutyisidzira.

3. Antivirus software: Antivirus software inotarisa uye inobvisa software yakaipa kubva kumakombiyuta emakombiyuta, kudzivirira kubva kune malware.

4. Vulnerability scanners: Vulnerability scanners anobatsira kuona kusasimba mumasisitimu nemanetwork, zvichiita kuti masangano azvigadzirise asati ashandiswa.

Izvo zvakakosha kuti ugare uchivandudza uye kuchengetedza maturusi aya kuti ave nechokwadi chekushanda kwavo mukudzivirira kubva kutyisidziro dzecyber.

Cyber ​​security certification uye kudzidziswa

Certification uye kudzidziswa kwakakosha mukuvandudza nekuchengetedza hunyanzvi hwecybersecurity. Mamwe macertification anozivikanwa anosanganisira:

1. Certified Information Systems Security Professional (CISSP): Ichi chitupa chinosimbisa hunyanzvi munzvimbo dzakasiyana siyana dzekuchengetedzwa kwecyber, kusanganisira njodzi, cryptography, uye network kuchengetedza.

2. Certified Ethical Hacker (CEH): Chitupa cheCEH chinotarisa maitiro ehutsika hwekubira uye inobatsira nyanzvi kunzwisisa pfungwa dzematsotsi e-cyber kudzivirira zviri nani pakurwiswa.

3. Certified Information Security Manager (CISM): CISM inosimbisa vanhu vari muhutungamiri nehutungamiri hwekuchengetedzwa kwemashoko.

Kuisa mari muzvitupa uye kudzidziswa kunosimudzira hunyanzvi uye ruzivo uye kunoratidza kuzvipira kune cybersecurity yakanakisa maitiro.

Cyber ​​security policy nemitemo

Hurumende nemasangano pasi rese vakaona kukosha kwekuchengetedzwa kwedandemutande uye vakaisa mitemo nemirairo kuchengetedza vanhu nemabhizinesi. Aya marongero anowanzo sanganisira kuchengetedza data, mhinduro yezviitiko, uye nhungamiro yekuvanzika.

Kutevedzera mitemo nemirairo iyi kwakakosha, sezvo kusateedzera kunogona kutungamirira kumatambudziko emutemo uye emari. Masangano anofanirwa kugara akagadziridzwa nezvichangobva kuitika uye nekuona kuti maitiro avo ekuchengetedza cyber anoenderana nemirairo inoshanda.

Mhedziso uye ramangwana rekuchengetedzwa kwecyber

Mukupedzisa, cyber kuchengetedza chinhu chakakosha chehupenyu hwedu hwedhijitari. Nekunzwisisa tsananguro uye kukosha kwe cyber kuchengetedza, vanhu nemasangano vanogona kutora matanho anodiwa kuti vazvidzivirire kubva kune zvinogona kutyisidzira. Kuita mapassword akasimba, kuchengetedza nzira dzechokwadi, uye kutora nzira dzakanakisa dzekuchengetedza data angori mashoma ematanho anogona kutorwa.

Remangwana rekuchengetedzwa kwecyber riri kuramba richishanduka sezvo matsotsi ari kuramba achigadzira hunyanzvi uye matekinoroji. Vanhu nemasangano vanofanirwa kugara vaine ruzivo nezvezvichangoburwa mafambiro uye nekuenderera mberi nekuvandudza cybersecurity nzira dzavo kuti vagare nhanho imwe kumberi.

Sezvo nzvimbo yedhijitari inowedzera, kukosha kwekuchengetedzwa kwecyber kucharamba kuchikura. Nekukoshesa kuchengetedzwa kwecyber, vanhu nemasangano vanogona kuchengetedza midziyo yavo yedhijitari, kuchengetedza zvakavanzika zvavo, uye kubatsira kune yakachengeteka uye yakachengeteka zvakanyanya nharaunda yepamhepo.

Rangarira, nyika yekuchengetedzwa kwecyber inogona kuita seyakaoma. Zvakadaro, neruzivo rwakakwana uye maitiro ekuita, chero munhu anogona decrypt maitiro uye akanakisa maitiro anodiwa kuzvidzivirira muzera redhijitari.