Idokwa data onye ọrịa gị nchekwa bụ ihe kacha mkpa maka ụlọ ọrụ ahụike. Jiri nke a jikwaa nchekwa dijitalụ gị nke ọma ntuziaka zuru oke maka cybersecurity maka ndị na-ahụ maka ahụike.
Ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị ịkpachara anya iji chekwaa data ha. Enweghị usoro kwesịrị ekwesị, ndekọ ndị ọrịa nwere mmetụta, ozi ego na data nzuzo ndị ọzọ nwere ike ịnọ n'ihe ize ndụ nke mmebi ma ọ bụ nrigbu. Ntuziaka a na-akụzi otu esi ewusi cybersecurity ike yana chekwa ụlọ ọrụ ahụike gị na egwu dijitalụ.
Nyochaa ọnọdụ nchekwa IT gị mgbe niile.
Ọ dị mkpa na-aga n'ihu na-enyocha na nyochaa ọnọdụ nchekwa IT gị iji hụ na ị nwere usoro kwesịrị ekwesị. Malite na nyocha nke akụrụngwa IT gị ugbu a, ngwaike ngwanrọ na usoro gị. Na-esote, chọpụta adịghị ike ndị nwere ike ime ihe ọjọọ nwere ike irigbu, dị ka ọdụ ụgbọ mmiri mepere emepe, ngwanrọ emechiela ma ọ bụ mmemme antivirus, nnyefe data ezoro ezo, na ikike ịnweta amachibidoro. Mgbe ahụ, chọọ ụzọ ị ga-esi mee ka isi ihe ndị a na-adịghị ike sie ike iji chebe data gị na mbuso agha.
Mepụta amụma okwuntughe siri ike.
Mepụta ma manye iwu paswọọdụ zuru oke nke chọrọ okwuntughe echekwara na akaụntụ sistemụ gị niile. Mgbagwoju anya, okwuntughe pụrụ iche na-echebe megide ụdị mwakpo ike brute nke egosipụtara na ihe ịga nke ọma maka ndị hackers n'oge gara aga, yabụ jide n'aka na achọrọ ndị ọrụ ịhọrọ passphrases ndị siri ike ịkọ ma tinye ọnụọgụ, mkpụrụedemede pụrụ iche, na mkpụrụedemede ukwu na obere mkpụrụedemede. Na mgbakwunye, zụọ ndị ọrụ ka ha na-agbanwe okwuntughe ha kwa ọnwa mgbe niile ka ha nọrọ na nche megide izu ohi data.
Mepụta Sistemụ Nyocha Multi-Factor (MFA).
Ụzọ ọzọ ị ga-esi kpuchido data ndị ọrịa dị mkpa bụ site na ịmepụta usoro nyocha ọtụtụ ihe (MFA) na nzukọ gị. MFA chọrọ ụdị nyocha abụọ ma ọ bụ karịa mgbe ị na-abanye na sistemụ, dị ka paswọọdụ na koodu otu oge ezitere site na SMS ma ọ bụ email. MFA na-enyekwa aka hụ na ọ bụ naanị ndị ọrụ enyere ikike nwere ike ịnweta data nwere mmetụta, na-echebe ya n'aka ndị ọrụ na-enwetaghị ikike. Ịmejuputa mmemme MFA dị irè dị mkpa iji chekwaa ozi ndị ọrịa gị.
Tinye ego na Firewalls di elu yana ngwọta nzacha netwọkụ.
Firewalls na ngwọta nzacha netwọkụ bụ ngwaọrụ dị oke mkpa maka ndị na-ahụ maka ahụike na-echekwa data. Mgbe ejikọtara ya na usoro nchekwa ndị ọzọ, dị ka izo ya ezo na njikwa ohere, firewalls na nzacha na-enyere aka igbochi malware ịbanye na sistemụ. Itinye ego na firewalls dị elu na ngwọta nzacha netwọk nwere ike inye nchebe ọzọ, na-echekwa data ndị ọrịa dị mkpa n'aka ndị omempụ cyber.
Mee atụmatụ ndabere dị irè maka nchekwa na mgbake data.
Ịmepụta atụmatụ ndabere ntụkwasị obi dị mkpa maka ichekwa data gị ma ọ bụrụ na ọdịda sistemụ ma ọ bụ ọgụ mgbapụta ransomware. Ekwesịrị ịchekwa ihe ndabere na mpụga saịtị wee zoo ya n'ụzọ na n'ezu ike. Na-enyocha mgbe niile na nkwado ndabere na mpaghara na-arụ ọrụ nke ọma ma debe otu data dị mkpa na saịtị iji hụ na mgbake ngwa ngwa mgbe ọ dị mkpa. Na mgbakwunye, nwalee usoro ndabere oge niile iji hụ na ejiri ya nke ọma.
Nchekwa data onye ọrịa: Ntuziaka nchekwa cyber zuru oke maka ndị na-eweta ahụike
Ka teknụzụ na-aga n'ihu, otu ahụ ka ihe egwu na-eme na nchekwa data onye ọrịa. N'ime ụlọ ọrụ ahụike, ichekwa ozi onye ọrịa abụghị naanị ọrụ iwu mana ọ bụ ọrụ dị mkpa iji kwado ntụkwasị obi na ịnye nlekọta dị mma. Ya kpatara ndị na-ahụ maka ahụike ga-ebute ụzọ nchekwa cyber ugbu a karịa mgbe ọ bụla.
Ntuziaka a zuru oke ga-enyocha usoro isi na atụmatụ ndị na-ahụ maka ahụike nwere ike mejuputa iji chekwaa data onye ọrịa nke ọma. Site n'ịmepụta ụkpụrụ nchekwa siri ike na ịme nyocha ihe ize ndụ mgbe niile iji zụọ ndị ọrụ ọzụzụ na omume kachasị mma na ịnọgide na-enwe usoro nchekwa cybersecurity kachasị ọhụrụ, ntuziaka a ga-enye ndị na-ahụ maka ahụike ihe ọmụma na ngwaọrụ ha chọrọ iji chebe ozi dị nro site na ịnweta ikike na-akwadoghị, mmebi iwu, na izu ohi.
Site na iyi egwu cyber na-etolite mgbe niile, ụlọ ọrụ ahụike ga-anọrịrị n'ihu usoro wee nọgide na-agbasi mbọ ike na ụzọ ha si emetụta cybersecurity. Site n'ịgbaso atụmatụ ndị akọwapụtara na ntuziaka a, ndị na-ahụ maka ahụike nwere ike ibelata ihe egwu, mee ka ọnọdụ nchekwa ha sie ike, wee hụ na nzuzo, iguzosi ike n'ezi ihe na nnweta data onye ọrịa.
Ichekwa data onye ọrịa abụghị naanị ọrụ iwu mana ọ dị oke mkpa. Ka anyị banye n'ime ntuziaka cybersecurity zuru oke ma nye ndị na-ahụ maka ahụike ike ichekwa nzuzo na nchekwa nke ndị ọrịa ha.
Ihe iyi egwu cybersecurity nkịtị na ụlọ ọrụ ahụike
N'ime afọ dijitalụ nke oge a, ndị na-ahụ maka ahụike na-eche ọnụọgụ egwu cyber na-abawanye na-abawanye. Ndị omempụ cyber na-echepụta ụzọ ọhụrụ mgbe niile iji banye na sistemu ahụike wee zuo data onye ọrịa nwere mmetụta. Nsonaazụ nke mmebi data nwere ike bụrụ ihe na-agbawa obi, na-ebute mmebi aha, mfu ego, mmebi iwu, na, nke kachasị mkpa, nlekọta onye ọrịa na-emebi emebi.
Ụlọ ọrụ nlekọta ahụike bụ ihe na-adọrọ mmasị maka ndị omempụ cyber n'ihi akụ na ụba nke ozi bara uru. Site na ndekọ ahụike na nkọwa mkpuchi ruo nọmba nchekwa ọha na ozi ịkwụ ụgwọ, data onye ọrịa bụ ọla edo maka ndị hackers na webụ gbara ọchịchịrị. Nke a na-eme ka ọ dị mkpa maka ndị na-ahụ maka ahụike ka ha na-ebute cybersecurity ụzọ na mejuputa usoro siri ike iji chebe data onye ọrịa site na ịnweta ikike na-akwadoghị.
Otu n'ime ihe ịma aka kachasị dị mkpa nke ụlọ ọrụ ahụike bụ ọnụọgụ data ha na-ejikwa. Ihe ndekọ ahụike eletrọnịkị (EHRs), sistemu onyonyo ahụike, nyiwe telemedicine, na ngwaọrụ dijitalụ ndị ọzọ agbanweela nnyefe ahụike wee bulie elu ọgụ maka ndị omempụ cyber. Ka ndị na-ahụ maka ahụike na-anabata mgbanwe dijitalụ, ha ga-ewusi akụrụngwa nchekwa cyber ha ike iji belata ihe egwu dị na ịchekwa na ibufe nnukwu data onye ọrịa nwere mmetụta.
Nrube isi HIPAA na nchekwa data onye ọrịa
Ịghọta ihe iyi egwu cybersecurity nke ndị na-ahụ maka ahụike bụ nzọụkwụ mbụ iji nweta nchebe zuru oke. Nke a bụ ụfọdụ ihe iyi egwu kacha ewu ewu:
1. Ransomware: Mwakpo Ransomware aghọwo ihe a na-ahụkarị na ụlọ ọrụ ahụike. Mwakpo ndị a gụnyere ndị omempụ cyber na-ezochi data otu nzukọ ma na-achọ ihe mgbapụta maka igodo ntọhapụ. Na-enweghị ezigbo nkwado ndabere na mpaghara mgbake, ndị na-ahụ maka ahụike nwere ike ihu nnukwu nsogbu na nlekọta ndị ọrịa ma nweta nnukwu mfu ego.
2. Phishing: Mwakpo phishing na-ebute ndị ọrụ ahụike site na ozi-e, ozi ma ọ bụ oku ekwentị aghụghọ. Site n'ịghọgbu ndị ọrụ ka ha kpughee nzere nbanye ha ma ọ bụ budata mgbakwunye ọjọọ, ndị omempụ cyber na-enweta ikike na-enweghị ikike ịnweta data nwere mmetụta. Mwakpo phishing na-ejikarị echiche nke ịdị ngwa na ntụkwasị obi metụtara ntọala ahụike, na-eme ka ndị ọrụ nwee ike ịnweta wayo ndị a.
3. Insider Egwu: Insider iyi egwu na-ezo aka ọjọọ omume nke ndị mmadụ n'otu n'otu n'ime nzukọ. Ndị ọrụ nwere ohere ịnweta data onye ọrịa nwere ike kpachapụrụ anya ma ọ bụ n'amaghị ama mebie nchekwa n'ihi uru onwe onye, nleghara anya, ma ọ bụ iwe. Ịmejuputa njikwa nnweta siri ike, nyochaa ọrụ onye ọrụ, na ịme ọzụzụ ndị ọrụ mgbe niile dị oke mkpa n'ibelata ihe egwu ndị metụtara iyi egwu ime.
4. IoT Vulnerabilities: Mgbasa ozi ịntanetị nke ihe (IoT) na ahụike ahụike, dị ka ngwaọrụ ahụike na wearables, ewebatala adịghị ike ọhụrụ. Ndị omempụ cyber nwere ike iji usoro nchekwa ezughị oke yana ngwanrọ ochie na ngwaọrụ ndị a iji nweta ohere na netwọk ahụike na-akwadoghị, na-emebi data onye ọrịa yana nwere ike itinye ndụ egwu.
Omume kachasị mma maka ịchekwa data onye ọrịa
Iwu Portability and Accountability Insurance (HIPAA) na-esetịpụ ụkpụrụ maka ichekwa data onye ọrịa nwere mmetụta na United States. Irube isi na ụkpụrụ HIPAA bụ ihe iwu chọrọ maka ndị na-ahụ maka ahụike yana ihe dị mkpa iji nọgide na-enwe ntụkwasị obi onye ọrịa.
HIPAA nyere iwu ka mmejuputa nlekọta nchịkwa, anụ ahụ, na teknụzụ iji chekwaa ozi ahụike echedoro eletrọnịkị (ePHI). Ndị na-ahụ maka ahụike ga-eme nyocha ihe egwu mgbe niile, mepụta amụma na usoro, ma zụọ ndị ọrụ ha na nnabata HIPAA. Ọdịda irube isi n'iwu HIPAA nwere ike ịkpata ntaramahụhụ siri ike, gụnyere nra na omume iwu.
Iji hụ na nnabata HIPAA ma chekwaa data onye ọrịa, ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị:
1. Na-eme nyocha ihe ize ndụ mgbe niile: Nyocha ihe ize ndụ mgbe niile na-enyere aka ịchọpụta adịghị ike na ihe egwu nwere ike ime na data onye ọrịa. Site n'ịtụle ịdị irè nke usoro nchekwa dị ugbu a, ndị na-ahụ maka ahụike nwere ike ime mkpebi ziri ezi gbasara imeziwanye akụrụngwa cybersecurity ha.
2. Zụlite Atumatu na Usoro: Ịmepụta na imejuputa atumatu na usoro zuru oke dị mkpa maka ijigide nrubeisi HIPAA. Atumatu ndị a kwesịrị ikpuchi njikwa ohere, izo ya ezo data, nzaghachi ihe omume na ọzụzụ ndị ọrụ. Ịtụle na imelite usoro iwu ndị a mgbe niile na-eme ka ọ dị irè n'agbanyeghị egwu na-apụta.
3. Ndị ọrụ ụgbọ oloko na nnabata HIPAA: Ọzụzụ ndị ọrụ dị oke mkpa maka ịmepụta ọdịbendị nke cybersecurity n'ime ụlọ ọrụ ahụike. Ndị ọrụ niile kwesịrị ịnata ọzụzụ oge niile gbasara iwu HIPAA na omume kacha mma maka ijikwa data onye ọrịa na ịghọta na ịzaghachi ihe omume nchekwa nwere ike.
4. Mejuputa Nchekwa data echekwara na nnyefe: Ndị na-ahụ maka ahụike ga-ahụrịrị na echekwara data onye ọrịa ma bufee ya na nchekwa. Nke a gụnyere iji teknụzụ ezoro ezo, mmejuputa njikwa nnweta, yana nleba anya na sistemụ nyocha oge niile iji chọpụta ohere na-enwetaghị ikike ma ọ bụ mmebi data.
Na-emejuputa atumatu okwuntughe siri ike
Ime usoro nchekwa siri ike dị mkpa maka ichekwa data onye ọrịa. Nke a bụ ụfọdụ omume kacha mma ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị ịgbaso:
1. Na-emejuputa atumatu okwuntughe siri ike
Amụma okwuntughe siri ike bụ usoro nchebe mbụ megide ịnweta data onye ọrịa n'enwetaghị ikike. Ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị ịmanye ntuziaka paswọọdụ ndị a:
- Okwuntughe kwesịrị ịdị mgbagwoju anya, nwere opekempe ogologo nke mkpụrụedemede 10 yana ngwakọta nke mkpụrụedemede ukwu na obere mkpụrụedemede, ọnụọgụ na akara pụrụ iche.
- Ekwesịrị ịgbanwe okwuntughe oge niile, nke kachasị ụbọchị 60 ruo 90 ọ bụla.
– Multi-factor auntynity kwesịrị imejuputa atumatu mgbe ọ bụla o kwere omume iji nye mgbakwunye nchekwa nchekwa.
2. Mmemme Ọzụzụ na Mmata ndị ọrụ
Ndị ọrụ na-abụkarị njikọ kachasị ike na nchekwa nchekwa cyber nke otu. Ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị itinye ego na ọzụzụ zuru oke na mmemme mmata iji kuziere ndị ọrụ gbasara mkpa cybersecurity na omume kacha mma maka ichekwa data onye ọrịa. Ọzụzụ oge niile, mmega phishing emepụtara, na nkwurịta okwu na-aga n'ihu nwere ike inye aka mee ka àgwà nchekwa dị mma ma belata ihe ize ndụ nke njehie mmadụ.
3. Data ezoro ezo na nchekwa nchekwa
Izochi data onye ọrịa n'izu ike na n'ụzọ na-agbakwunye nchebe ọzọ megide ịnweta enweghị ikike. Ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị mejuputa teknụzụ nzuzo iji chekwaa data echekwara na sava, ọdụ data, na ngwaọrụ mkpanaka. Na mgbakwunye, mgbe ị na-ebufe data na netwọkụ ọha, ụlọ ọrụ ahụike kwesịrị iji ụkpụrụ echedoro dị ka HTTPS na VPN iji hụ na nzuzo na iguzosi ike n'ezi ihe nke data onye ọrịa.
4. Mmelite sistemụ oge niile yana nyocha adịghị ike
Imelite sọftụwia na sistemu arụ ọrụ oge niile dị mkpa maka ibelata adịghị ike ndị ama ama yana ichebe ihe egwu na-apụta. Ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị iwulite usoro njikwa patch iji hụ na emelitere sistemu na ngwa niile site na iji patches nche kachasị ọhụrụ. Ntụle adịghị ike mgbe niile na ule nnabata nwere ike inye aka chọpụta na dozie adịghị ike na akụrụngwa tupu ndị omempụ cyber enwee ike irigbu ha.
5. Nzaghachi ihe omume na usoro mgbake
N'agbanyeghị mmejuputa usoro nchekwa siri ike, ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị ịdị njikere maka ihe nchekwa nwere ike ime. Atụmatụ nzaghachi ihe omume akọwapụtara nke ọma na-enyere òtù dị iche iche aka ịzaghachi ngwa ngwa na nke ọma n'oge mmebi ahụ. Nke a na-agụnye ịmepụta ọrụ na ọrụ doro anya, na-eme ihe ngosi na ihe ngosi mgbe nile, na imejuputa usoro ndabere na mgbake iji belata mmetụta nke ihe mere na nlekọta onye ọrịa.
Mmemme ọzụzụ na mmata ndị ọrụ
Ichekwa data onye ọrịa bụ agha na-aga n'ihu nke na-achọ ụzọ mgbake na nke zuru oke. Ndị na-ahụ maka ahụike ga-ebute ụzọ nchekwa cyber, ọ bụghị naanị irube isi na ụkpụrụ kamakwa iji chebe ndị ọrịa ha ma nọgide na-atụkwasị ntụkwasị obi. Site na itinye ụkpụrụ nchekwa siri ike, na-eme nyocha ihe ize ndụ mgbe niile, ndị ọrụ ọzụzụ maka omume kacha mma, yana imelite usoro nchekwa cyber kacha ọhụrụ, ụlọ ọrụ ahụike nwere ike belata ihe egwu, mee ka ọnọdụ nchekwa ha sie ike, wee hụ na data onye ọrịa nwere nzuzo, iguzosi ike n'ezi ihe na ịdị adị.
Ichekwa data onye ọrịa abụghị naanị ọrụ iwu mana ọ dị oke mkpa. Site n'iwulite omenala cybersecurity n'ime ụlọ ọrụ ahụike, anyị nwere ike ichekwa nzuzo na nchekwa nke ndị ọrịa, hụ na ha nwetara nlekọta dị mma kwesịrị ekwesị. N'otu oge ahụ, a na-echekwa ozi ha dị nro site na iyi egwu cyber.
Ka anyị bute nchekwa data onye ọrịa ụzọ na ụlọ ọrụ ahụike wee rụọ ọrụ maka ọdịnihu dị nchebe ma dịkwa nchebe.
Mmelite sistemu oge niile yana nyocha adịghị ike
Otu n'ime ntọala ntọala nke atụmatụ cybersecurity dị irè na ahụike bụ ọzụzụ ndị ọrụ na mmemme mmata. Ndị ọrụ na-abụkarị njikọ kachasị ike na nchekwa nchekwa ụlọ ọrụ, na-ekpughere data dị nro na egwu cyber n'amaghị ama. Iji belata ihe ize ndụ a, ndị na-ahụ maka ahụike ga-etinye ego na mmemme ọzụzụ zuru oke nke na-akụziri ndị ọrụ gbasara nchekwa data, iyi egwu cyber na-emekarị, na omume kachasị mma maka ichekwa ozi onye ọrịa.
Ọzụzụ a kwesịrị ikpuchi isiokwu ndị dị ka idebe okwuntughe, ịmata mbọ phishing, omume email echekwara, na iji ngwaọrụ nkeonwe eme ihe n'ebe ọrụ. Ọ dị mkpa iji hụ na ndị ọrụ niile, site na ndị ọrụ n'ihu ruo na ndị isi, na-enweta ọzụzụ na mmelite oge niile iji mara maka usoro na usoro nchekwa cyber kacha ọhụrụ nke ndị mwakpo.
Na mgbakwunye, ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị ịme mkpọsa mmata nchekwa oge ọ bụla iji mee ka mmụta ndị dị mkpa sie ike ma debe nchekwa data n'ihu n'uche ndị ọrụ. Mgbasa ozi ndị a nwere ike ịgụnye mmemme phishing emepụtara, nkuzi mmekọrịta, na nzikọrịta ozi na-aga n'ihu iji kwalite ọdịbendị nke cybersecurity n'ime nzukọ a.
Site n'itinye ego na mmemme ọzụzụ na mmata zuru oke, ndị na-ahụ maka ahụike nwere ike belata ihe ize ndụ nke njehie mmadụ ma welie ọnọdụ cybersecurity zuru oke nke nzukọ ha.
Nzaghachi omume na usoro mgbake
Data izo ya ezo bụ akụkụ dị oke mkpa nke ichekwa data onye ọrịa na ahụike. Izo ya ezo na-atụgharị ozi dị nro ka ọ bụrụ koodu enweghị ike ịgụta ya, na-ahụ na ọ bụrụgodị na ejidere data, ọ ka bụ ndị na-enweghị ikike. Ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị itinye ụkpụrụ nzuzo siri ike iji chekwaa data n'oge ezumike na n'ụzọ.
Na izu ike, izo ya ezo data gụnyere izo ya ezo faịlụ na ọdụ data echekwara na sava ma ọ bụ ngwaọrụ nchekwa ndị ọzọ. Ekwesịrị itinye ezoro ezo na data niile nwere mmetụta, gụnyere ndekọ ahụike onye ọrịa, ozi ịkwụ ụgwọ yana ozi amata onwe ya (PII). Nke a na-eme ka data ahụ dị nchebe na enweghị ike ịnweta ya ọbụlagodi ma ọ bụrụ na furu efu ma ọ bụ zuru ohi.
N'ụzọ, izo ya ezo data gụnyere ichekwa ozi ka ọ na-eme njem n'etiti ngwaọrụ, netwọkụ na sistemụ. Nke a dị mkpa karịsịa mgbe ị na-ebufe data na netwọk ọha dịka ịntanetị. Ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị iji usoro nzikọrịta ozi echedoro, dị ka HTTPS, VPNs, na ọrụ email ezoro ezo, iji chebe data onye ọrịa site na nbanye na ohere na-enwetaghị ikike.
N'akụkụ izo ya ezo, ndị na-ahụ maka ahụike ga-ahụrịrị na nchekwa data ezoro ezo. Nke a gụnyere mmejuputa njikwa nnweta, dị ka usoro nyocha siri ike yana ikike dabere na ọrụ, igbochi ịnweta data nwere mmetụta. Nyochaa oge niile na nleba anya nke ndekọ ohere dị mkpa iji chọpụta mbọ ịnweta ikike na-akwadoghị ma ọ bụ ihe omume enyo.
Site n'itinye ụkpụrụ nzuzo siri ike yana omume nchekwa echekwara, ndị na-ahụ maka ahụike nwere ike belata ihe egwu nke mmebi data ma chebe ozi onye ọrịa site na ịnweta enweghị ikike.
Mmechi: Iwulite omenala nke cybersecurity na nlekọta ahụike
Idokwa sọftụwia na sistemu ọhụụ dị mkpa maka idowe ebe nchekwa ahụike echekwara. Mmelite sistemu oge niile, gụnyere sistemu arụ ọrụ, ngwa, na patches nche, dị oke mkpa maka idozi adịghị ike na adịghị ike nke ndị omempụ cyber nwere ike irigbu.
Ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị ịmalite usoro njikwa patch siri ike iji hụ na ntinye mmelite n'oge n'ofe ngwaọrụ na sistemụ niile. Nke a gụnyere ma akụrụngwa ụlọ yana ọrụ dabere na igwe ojii. Ngwá ọrụ nchịkwa akpaaka nwere ike ime ka usoro ahụ dịkwuo mma ma belata ihe ize ndụ nke njehie mmadụ.
Na mgbakwunye na mmelite oge niile, ndị na-ahụ maka ahụike kwesịrị ịme nyocha adịghị ike mgbe niile yana nnwale ntinye iji chọpụta adịghị ike ndị nwere ike na sistemụ ha. Ntụle ndị a gụnyere ịmegharị mwakpo cyber nke ụwa n'ezie iji nwalee ịdị irè nke usoro nchekwa dị ugbu a wee chọpụta mpaghara maka mmelite.
Ntụle adịghị ike kwesịrị ịgụnye akụkụ niile nke gburugburu ahụike, gụnyere akụrụngwa netwọkụ, ngwa weebụ, na ngwaọrụ ahụike ejikọrọ. Site n'ịchọpụta na ịkọwapụta adịghị ike nke ọma, ndị na-ahụ maka ahụike nwere ike ibelata ihe ize ndụ nke imebi data. na ohere na-enweghị ikike.
